Verskil tüsken versys van "Søren Kierkegaard"

'''Søren Aabye Kierkegaard''' ([[Kopenhagen]], [[5 meie|5 meej]] [[1813]] – aldaar, [[11 november]] [[1855]]) was 'n [[19e eeuw|19e-eeuwse]] [[Denemarken|Deense]] [[theoloog]] en [[filesefie|filosoof]]. Ok al nuumde hi'j zichzulf 'n anti-filosoof en 'n religieus skrieverschriever en wödt algemien ezieneezeen as de eerste [[existentialisme|existentialistische]] filosooffilesoof. TegenwoorigTegenwoordig zeg zi'j 't aanders, zi'j wilt Kierkegaard in zien historische context begriepen en niet langer interpreteren vanuut de existentialistische beweging.

Sören Aabye Kierkegaard wed eborengeboren op 5 meej 1813 in Kopenhagen. As leste van de seuven7 kinder uut 't gezin en hi'j stam uut 't twi'jde huwelukhuwelijk van zien va. Alle kinder starft veur zi'j de 35 jaorjoor haald hebt, behaolvebeholve breur Peter, die nog langer leven zol as Sören. Zien va Michael Peterson Kierkegaard drug 'n zwaorezwore last met zich met, ofkömstig vanuut zien jeugd: As jonk had e, tiedens 't hoeden van schaopen, [[God]] vervluukt um zien ellendige bestaon. Dat zörgde nog vaakevake bi'j 'm veur 'n zwaormoedigezwoormoedige bujje. Va Michael was toch 'n prima zakenman die vulle geld binnen haaltehaalt hef. Wat geld betrufbetröf kwam 't gezin prima deur. Allene was zien va 'n beetie eflipt ewödden deur zien vrogger Godsvervluuking. Hi'j schreef dan ok de vrogge dood van 5 van zien kinder hier naor toe. Kierkgegaard hef beheurlukkebeheurlijkke trekken an disse [[melancholie]] van zien va d'r an over holden. An de aandere kaante mut iets 'm inspireerd hebben , want d'r bint maar weinig luu die zo vulle schreven hebt as Kierkegaard in zo'n körte tied.

Over Kierkegaards kinder jaorenjoren is niet veylevulle bekend. Wi'j weet wel dat e op jöngejonge leeftied beliedenis daonedaon hef. Wat gebeuren op 20 april 1828, op 't moment was e 14. Twi'j jaorjoor later (vanof 30 oktober 1830) gung e naor schoele op de universiteit. De jaorenjoren daornaodoornao starft 't iene naor 't aander familielid.

* Op 10 september 1832 starft zien zus Nicoline op 33 jaorigejorige leeftied.

* Op 21 september 1833 starft zien breur Niels op 24 jaorigejorige leeftied.

* In 't jaorjoor daoropdoorop op 31 juli starft zien moe.

* Op 29 december van 'tzulfde rampjaorrampjoor 1834 starft zien zus Petrea. Zi'j was toen 33 jaorjoor ooldold.

In 1836 kwam d'r 'n prettiger gebeuren, breur Peter gung in brulfte op 21 oktober met Marie Boisen. VervölgensVervolgens hef Kierkegaard in meej 1837 zien eerste ontmuuting had met Regine Olsen, die 'n belangrieke röl in zien schrieversleven zol gaon kriegen. MaorMa, in 't zulfde jaorjoor, starft Marie Boisen. De meensen kiekt ok niet meer vremdvrumd uut um 't feit dat d'r melancholie bi'j disse familie waswaar. 't Is annemelukannemelijk dat Sören hier deur bi'j zien studie an etast wed, ok al is deur niet vulle van trugge te vin in zien of aandere, tekstenteksen. Hi'j kwam niet argarreg verre met zien studie, want hi'j heuld meer van brekken en uutgaon. Deur disse levenswieze kwam d'r 'n breuk tussen hem in zien va, wukkewulke hopen had dat Sören 't verre zol schuppenschöppen binnen de karkelukkekarkelijke orde. Op 10 juli 1838 giet e weer met zien va en giet e weer drökdrok bezig met zien studie. Zien va moch 't resultaot nietnie met maken, want Micheal Peterson Kierkegaard störf in 'tzulfde jaorjoor op 8 aurgustus. 't OverliejenOverleden van zien va hef Kierkegaard vulle pien in zien hartehatte daon.

't Knieftige van Kierkegaard wöd duudelukduudelijk deur zien snelle untwikkelenontwikkelen. Twi'j jaorjoor later studeren e Cum Laude of. Enkele maond nao zien ofstuderen verlooft hi'j met Regine Olsen. En dan gien jaorjoor vadderverder stuurt e op 11 augustus de ringe trugge en verbrukverbrök in oktober 1841 de verloving. Zien umgeving reageert eschokt en kan 't nietnie begriepen. Kierkegaard zulf, is in zien geschriften dubbel west over zien verholding töt Regine Olsen. Wat in ieder geval vast stiet is dat de verbreuking met heur van grote invluudinvloed is west op 't schrieverschop van disse Deen.

UuteundelukUutendelijk zakt Kierkegaard op 2 oktober 1855 op straote in mekaaremekare en wöd in 't Frederikshospitaal op numenummen. Hi'j starft 'n maond later op 11 november en wöd op 18 november in 't familiegraf begraoven.

Zien breur Peter nemp 't besluut um 'm 'n karkelukkekarkelijke begraovenis te geven. Dit gebeuren in ieniene van de veurnoamseveurnaamse karken van Kopenhoagen. De karke zat heelmoalehelemoale völ en zelfs buuten stundstôn luu um de deenkerdenker zien leste eereeer te bewiezen. Veural arme en simpele luu die zien boeken niet iens lezenelezen had kwamen um hem nog ieniene keerekeer te zienezeen. Hoog op eleijdeneleiden waren d'r niejnie bi'j, met uutzöndering van 'n paar luu die hi'j persoonlukpersoonlijk had kentekent en studenten.

Peter Christian hield de overdeenkingoverdenking en zei hierin dat zien breur herinnerd musmös wödden um zien grote doaden veur 't kristelukchristelijk geleuf. Nooit had hi'j hiervan of eweken en het was veur 'm de absolute woarheidwoorheid. Hun musmös verwondering hebben veur Kierkegaards wark maorma 'm tegeliekertied ok vergeven dat hi'j an 't eindend van zien leven was goan te dwalen van de echte leer. Dit verwes on etwiefeldongetwiefeld noar 'T Ogenblik' en de literaire warken met commentoarcommentaar op de karke. Völ aanders kon Peter natuurluknatuurlijk niet zeggen, met zien karke an de iene kaante en zien breur an de aandere kaante.

Noa de dienst. Toen de kiste al bi'jnabijna in 't graf waswaar ezakt nam zien arts Lund nog snel eempieseven 't woord. Hi'j was verontwoardigdverontwoordigd over 't gedrag van de karke noa 't overliejenoverlijden van zien patiënt. Hi'j zei dan ok: 'Disse keerlman, die hier vandaagevandage in stijl begroaven wöd, as of e bi'j de karke heuren, was tiedens zien leven ieniene van de vurigse tegenstaanders van disse zulfde karke. Ik gao hier drumme op tegenin, zowel in zien en mien eigen naomename, dat men oonzeoons anwezigheid hier beschoowdbeschowd as 'n deelnemen an de eredienst van 't offsjeeleoffesjele kristendomchristendom. Hi'j is hier tegen zien wil noar toe bracht. Ik bin slechs völgdevölgd um dit feit te constateren. Noch hi'j noch ik bin ooit bi'j 'n offsjeeleoffesjele kristelukkechristelijke handelinghaandeling westewes. Noadat wi'j hadden in ezieneezeen wat dit offsjeeleoffesjele kristendomchristendom inhuldinhôld.' Noa disse körte toespraaketoespraok wed d'r 'Bravo' ereupen en zelfs 'vöt met de domenees!'. Zo wed Kierkegaard as nog in zien eigen stijl begroaven. (De dokter kreeg hiernoa van de karke een boete van 100 rieksdoalders en musmös zien excuus anbieden.)

dan he'-k ewönnen,<br />

dan is de heulehele stried<br />

in ieniene keer verzwönden,<br />

dan ka'-k rusten goan<br />

en achter mekaaremekare<br />