Verskil tüsken versys van "Synagoge (Zwolle)"

De '''Zwolse synagoge''' is een religieus en cultureel bouwwark van de [[Jodendom|Jeudse]] gemienskop in [[Zwolle]]. 't Bouwwark hef een zaal veur de dienst en een bi'jgebouw mit een woning d'rin. 't Bi'jgebouw gebruukt ze ok as [[synagoge|wintersjoel]].

Vanof 't end van de [[17e eeuw|zeuventiende ieuw]] begunden ze in Zwolle de Jeuden aal meer te tolereren. Heur antal gruuiden en toe as ze een orgeniseerde gemienskop kunden vörmen, hölden ze synagogediensten bi'j iene in huus. Vanof 1746 muchen ze heur godsdienst openlijk belieden. Van [[1747]] töt [[1758]] had de Jeudse gemienskop heur gebedsstee in een gebouw an de Bitterstraote mit de name de Olde Munte. Naodet 't huurcontract hiervan niet kun wörden verlengd, vreug de gemienskop um bouwgrond veur een [[synagoge]]. In plaatse daorvan hebt zeis heur 't gebouw [[De Libri'je]] an 't Broerenkerkplein an-ebeuden, det diel van een't DominicanerkloosterDominicanenklooster ewest had. Op 6 september 1758 wördden dizze plek in-ewi'jd.

An 't end van de [[19e eeuw|neengtiende ieuw]] wördden de an de stadsgrachte legen Libri'je eplaogd deur oaverstreumings. 't Gebouw was zo slim of-etakeld det de Jeudse gemienskop, die now uut zeshonderd mèensen bestund, opni'j op zuuk mus. De mieste Jeuden woonden toe op 't Eilaand (een binnenstadswiek). In de Schoutenstege wördden vief paanden eköcht, waornao de Zwolse architect F.C. Koch 't [[Eclecticisme|eclectische]] bouwwark ontwörp det d'r vandage nog stiet. De veurgevel is 't ontwarp van de Zwollenaor J. Gosschalk. Op 21 juli 1899 wördden de ni'je synagoge in-ewi'jd. D'r heurden ok een schoellokaal bi'j; d'r wördden in Zwolle jao vanof 't begun van de neengtiende ieeuwieuw Jeuds onderwies egeven.

In de [[Tweede Wereldoorlog|Tweide Wereldoorlog]] hebt de Duutse autoriteiten beslag elegd op de synagoge en 't gebouw ebruukt as opslagruumte veur de meubelmeubels van of-evoerde Jeuden. De [[Tora|Torarollen]] en 't ritueel gerak waren op tied vört estöpt. De of-evoerde Jeuden bint haoste allemaole in de kaampen umme komen. Van de Jeudse gemienskop in Zwolle hef um-en-bitenaostenbi'j een vörrel deur onderduking de oorlog oaverleefd.

In meert 1999 hebt ze 't honderdjaorig bestaon van de Zwolse synagoge evierd. 't Gebouw gebruukt ze slim veule veur religieuze en culturele doeleinden. De Stichting Judaica Zwolle, allwalallewal niet statutair verbunden mit de religieuze gemienskop, organiseert heur activiteiten zoas lezings en tentoonstellings veural in de Zwolse synagoge.