Toki pona

Toki pona is en künstspråke dee untwikkeld is döär de kanadeeske språkkündige Sonja Lang, en is in de summer van 2001 binnennets üütegeaven.

Toki pona
Språke	toki pona
Antal spreakers	1600
Språkindeyling	künstspråke
Skrivt	u.a. et latynsk alfabet
ISO 639-3/DIS	tok

Toki pona is en minimalistiske (en volgens summige språkkündigen oligosyntetiske) språke, dee as dool hevt en sou'n rüüm möägelike beteykenisse üüt te drukken mid en betöände woordvöärråd, en richt sik up, wat Lang seet as, "de gode dingen van et leaven". De språke besteyt dan ouk enkeld üüt 14 fonemen en 137 woorden. De språke is üütedocht as en geystelike ovening in de geyst van et daoisme. Döärdat et en språke is dee et denken van de gebrüker solde beinvlöden, kan et eseen wörden as en proovgeval van de Sapir-Whorf-hypotese. Toki pona löt oavereynkumsten seen mid Newspeak, en språke dee en rolle spöält in et book 1984 van George Orwell.

De språke is lastig te kategoriseren. Lang selv klassificeert et as en "filosofiske språke" en "künstmåtige pidgin". Howel toki pona neet bedoold is as internationale hülpspråke, hevt et toch en bült anhangers dee de språke as en brüükbår alternativ seen vöär de vöäle euroklonen dee mid mekaar üm vöärrang stryden.

Up de officiele websteade van toki pona is et officiele toki pona-book te verkrygen mid dårin under andere lessen up verskillende nivos.

In dit book stån nåst de 118 woorden üüt de oorsprungelike woordelyste noch 19 nye woorden. Disse woorden binnen ouk weader te vinden up de websteade in de woordelyste van engelsk nå toki pona. Twey nye woorden binnen pan (grån, of produkten van grån) en esun (en plaatse wår lüde koupen en verkoupen).

Klankleyr

De manere wårup et toki pona lettergreapen formt döt denken an et japansk. An et begin van en woord kan en klinker of en meadeklinker stån, dårnå wisselen klinkers en meadeklinkers mekaar af. Vöärbealden binnen: o ("ho"), ala ("neet, un-"), ken ("künnen"), kule ("klöör"). Hyrunder en lyste van alle möägelike lettergreapen:

a  e  i  o  u  (u kan souwel rund as neet-rund weasen)
ka ke ki ko ku
sa se si so su
ta te    to tu (ti kan verwarring veroorsaken mid si)
na ne ni no nu
pa pe pi po pu
ma me mi mo mu
ja je    jo ju (ji solde te vöäle lyken up i)
la le li lo lu
wa we wi       (wu en wo solden te vöäle lyken up u en o)
n              (an et ende van en lettergreap)

Vöärbeald

	Toki pona
0	ala
1	wan
2	tu
3	tu wan
4	tu tu
5	tu tu wan (*luka)
6	tu tu tu (*luka wan)
7	tu tu tu wan (*luka tu)
8	tu tu tu tu (*luka tu wan)
9	tu tu tu tu wan (*luka tu tu)
10	tu tu tu tu tu (*luka luka)
*	luka beteykende oorsprungelik 5 mär is derüüt ehaald ümdat de språke up eynvold erichted is

mama pi mi mute (et Unse Vader; et geyt hyr üm en verolderde versy)

mama pi mi mute o,
sina lon sewi kon.
nimi sina o sewi en pona.
ma sina o kama.
jan o pali e wile sina en lon sewi kon en lon ma.
sina o pana lon tenpo suno ni e moku tawa mi.
o weka e pali ike mi, sama la mi weka e pali ike pi jan ante.
o pana ala e wile ike tawa mi.
o awen e mi weka tan ike.
ni li nasin.

• 
  Lichaamsdeylen in et toki pona

Üütgånde verwysingen

• (en) Officiele websteade van toki pona
• (nl) Wikibooks - toki pona
• (nl) lipu lili pona, en samenvatting van de woordvöärråd en grammatika van et toki pona
• (en) lipu sona pona, binnennetse toki pona-kursus
• (nl) Dennis Rijnvis, Toki pona: de nye wearldspråke?. Futurologisch.nl, 16 augustus 2017 (archiveerd)
• (tok) lipu tenpo, måndeliks tydskrivt in et toki pona

Dit artikel is eskreaven in et westveluwsk, in de Nysassiske Skryvwyse.