Vilnius
Vilnius (/Litouwske uutspråke: [ˈvʲɪlʲnʲʊs] ⓘ) is de höyvdstad un grötste stad van Litouwen. Per juli 2023 woanden der ungeväär 593.436 lüde. Med vöärstäden der by stigt dat töt üm de 718.507. Vilnius ligt in et süüdousten van Litouwen un is de eynnågrötste stad van de Baltiske Ståten (of de grötste, a'j de böker van Litouwen müt gelöyven). De regeyring van Litouwen sit der un ouk et gemeyndebestüür.
.png)
Vilnius steyt bekend üm de olde gebouwen in de Olde Binnenstad. Wyd un syd steyt et bekend as eyne van de bestbewårde binnenstäden van Europa un dårümme is et al seyd 1994 beskarmd up de wearldarvgoodlyste van UNESCO. De bouwstyl steyt bekend as vilniaansk barok. Et is eyne van de grötste barokstäden up et noorden van de alpen un ouk de meyst oustelike.
Litouwen was eyne van de handelsstäden in de tyd van de Hanse. Al in de tyd van et Poolsk-Litouwske Gemeynebest stünd de stad to book as kultureel middelpunt, un der woanden al vöäle volker döär melkander. Vöär den Tweyden Wearldoorlog un de dåruut voordkummende Holocaust was Vilnius en vöärnaam trefpunt vöär jöäden, un et wör selvs et Jerusalem van Litouwen enöömd. Do as Napoleon der döärhen küm in 1812 nöömden hee et et 'Jerusalem van et Noorden'.
In 2009 was Vilnius de Kulturele Höyvdstad van Europa, tohoupe med Linz in Oustenryk. In 2021 wör Vilnius aneweasen as eyne van de 25 Wearldstäden van de Tokumst. Vilnius is en vöärnaam wearldhandelscentrum. Et steyt 76. van de wearld un 29. van Europa up de Global Financial Centres Index. In 2023 küm de NAVO in Vilnius by mekander.
Vilnius is aneslöäten by Eurocities un de Uny van Höyvdstäden in de Europääske Uny.