Winter van 1683-1684

De winter van 1683-1684 (Engels: Great Frost of 1683–84) was ien van de koldste winters in de letste veerhonderd jaor. In Engelaand, waor sinds 1658 emeten wördt (Central England Temperature) was disse winter de koldste sinds er emeten wördt. De winter was daor met −1,17 graoden Celsius gemiddeld aldberbärstends kold. December 1683 had daor een gemiddelde temperatuur van 0,5 graoden, januari −3,0 en februari −1,0. De winter van 1683-1684 is de koldste van de drie winters van de CET riege die een gemiddelde negatieve temperatuur hadden.^[1]

Zo'n zes wekken veur de kärstmis, half november, vrös et al. Nao een paor wekken van vörst bint dan alle grote rivieren van Europa bevreuren. Op 2 januari is de zee bi'j Vlaanderen twie mijl wied uut de kust bevreuren. In et begin van januari 1684 is de Theems bi'j London kats bevreuren. Op 17 januari wördt er dan een Theems Frost Fair eholden.^[2] Halverweage februari is et ies hier dan 11 inch dik.^[3] De Theems hef in totaol veur 41 dagen bevreuren ewest. In Antwerpen is de Schelde ook kats bevreuren,^[4] net zo as de Bodensee. De luu kunt oaver de Bodensee hen lopen. Sinds 1573 is et maar vief keer gebeurd det de Bodensee kats bevreuren was. Veur et letst in 1963. Op 29 januari 1684 bint in Brussel de winkels eslötten en wördt vermeldt det er luu van de kolde op de straote valt.^[5] In Nederlaand vrös et zeuven wekken lange. Umdet er weinig snee is met rostig en helder weer wier et ies ärg dik. Op sommige plaatsen zölfs töt twie Rijnlandse voeten (63 centimeter).^[6]

Zo half februari is et dan klaor met et winterse weer umdet et giet dooien. Et effect op de maotschappi'je was groot en op völle plekken was er niet genog etten. Een hongersnood zo as in 1709 is niet gebeurd.