Maagien van Ie
't Maagien van Ie (Nederlaands: Meisje van Yde) is een op 12 meie 1897 bij 't Noord-Drèentse dörp Ie evunden veenliek. 't Liek is van een maagien van een jaor of zestiene uut de Nederlaandse iezertied. Ze bevindt heur nou in 't Drents Museum in Assen. 't Maagien van Ie wördden veural bekend toen in 1994 heur gezichte in was ereconstrueerd wördden.[1]
Viendplaatse
bewark
Lange tied hebt ze edacht det 't liek ofkomstig was uut natuurgebied De Hondstongen, körtbij Ie. In meie 2006 wördden bekend det dit niet de oorspronkelijke viendplaatse ewest hef. De twee ontdekkers waren hen törfstikken egaone in 't Stiefvene tussen Ie en Vreeis. Umdet ze daor niet muchen warken - 't gebied beheurde ja niet töt de eigen marke - besleuten ze 't liek te verplaatsen. Naozaten van de törfstikkers hölden 't verhaal lange tied geheim umme de name van heur veurolders niet te besmeuren.
Ooggetugenverslag
bewarkIn meert 2009 stund der in 't Dagblad van het Noorden een artikel aover een vermiend ooggetugenverslag. De beide veenarbeiders die 't maagien evunden hadden, Hendrik Barkhof en Willem Emmens, zolden heur verhaal verteld hebben an 't wie mar heuren wol. Daor zol de twaalfjaorige buurjonge Piet Bennink bij ewest hebben, die der veur schoele een opstel aover eschreven zol hebben. Zien zeune Piet openbaorde dit warkien in 2009.
't Opstel vertelt det 't peerd van de beide arbeiders die dag op hol sleug, heur karre in 't water terechtekwaamp, en zij 't water van een pingoruïne in mussen um heur gerak uut de karre te redden. Daor zagen ze wat wat op 't eerste gezichte een stokkien leer of een jute zak leek, mar 't econserveerde liek van 't maagien bleek te wezen.[2]
Uut later onderzuuk bleek 't opstel een vervalsing te wezen. 't Woord 'pingoruïne' det derin gebruukt wördt, was end 19de ieuw nog niet ingebörgerd en past ok niet in 't taalgebruuk van een schoelkiend. Ok wördt der een vuilnisbelte enuumd die pas in de jaoren twintig in gebruuk eneumen is.[3] Toch hef 't Stiefvene waorschienlijk wal de viendplaatse ewest.
Wetenschoppelijk onderzuuk
bewarkC14-datering gef an det 't maagien van Ie tussen 54 v.Chr. en 128 n.Chr. estörven is. Op det moment was ze 1,40 m groot en een jaor of zestiene. Ze had een ofwieking an de roggenwarvels (scoliose), waordeur ze waorschienlijk wat kroem was en lichtkaans ok heukelde. In 2014 hebt onderzukers uut 't Duutse Mannheim een 3D-scan van 't veenliek emeuken.[1]
In 2019 wördden bekend det der een umgevingsanalyse uutevoerd is deur Wageningen University & Research.[4]
Doodsoorzaak
bewark't Heufd van 't maagien is veur de helfte kaal escheuren en ze hef een baandtien mit een schoefkneup um de haals. Dit baandtien was oorspronkelijk een taillebaand en is niet eweven, mar vervaardigd mit de sprangtechniek, een hiel olde vlechttechniek. 't Is dreimaol um de haals ewunden en de kneup is onder heur linkeroor anetrökken.[5] Der is een opening in de hoed baoven 't linkersleutelbien die 't gevolg kan wezen van een messteek. Waorumme ze um 't leven ebracht is, is niet wisse. 't Kan een straf ewest hebben, mar 't kan ok wezen det ze heur geofferd hebt.
Kiekt ok bij
bewark- Paar van Wering, twee mannelijke veenlieken uut dezölfde periode as die waorin 't Maagien van Ie leefde.
Literatuurverwiezings
bewark- Wijnand Antonius Bernardus van der Sanden (1994), Het meisje van Yde, Assen: Drents Museum, ISBN 90-70884-61-5
Uutgaonde verwiezings
bewark- Portret in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland
Bronnen
bewark- ↑ 1,0 1,1 NU.nl, 'Onderzoekers maken 3D-scan van 'Meisje van Yde' ', 7 juli 2014
- ↑ Opstel uit 1897 werpt nieuw licht op veenlijk, Dagblad van het Noorden, 19 meert 2009
- ↑ Onderzuuk deur W. van der Sanden, pervinciaol archeoloog en veenliekenexpert
- ↑ 'Omgevingsanalyse levert 'unieke inzichten' over Meisje van Yde op'
- ↑ Bergen C., Niekus, M.J.L.Th., Vilsteren van, V.T. (2002). Schatten uit het Veen. Zwolle: Waanders. ISBN 9040096627
|
Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Drèents. |