Anglo-freeske språken

De anglo-freeske språken formen een subgrup van de westgermaanske språken. Anglo-freesk wördde oorsprungelik an de noordseyküst van et europeeske vasteland espröäken. De grup ümvat et oldengelsk, vasteleagd sinds de 8. eyw, en et oldfreesk, vasteleagd sinds de 12. eyw tot ungevear 1500 inklusiv syn nåkummelingen (engelsk, freesk, etc.).

De anglo-freeske språken in Europa:

██ Engelsk

██ Skotsk

██ Westlauwersk freesk

██ Noordfreesk

██ Såterfreesk

De anglo-freeske språken underskeiden sik van de oaverige westgermaanske språken (düütsk, neaderlandsk, ens.) under andere döär de anglo-freeske palatalisaty van velären en de afweasigheid van nasalen vöär frikativen, wårby de klinker oorsprungelik verlängd wördde.

Een vöärbeald van de anglo-freeske palatalisaty, is de üütspråke /ts/ wår de neadersassiske dialekten /k/ hebben, en de /j/ vöär de sassiske /x~ɣ~g/:

Sassisk Düütsk Neaderlandsk Freesk Engelsk Sweedsk
kaese Käse kaas tsiis cheese ost
karke Kirche kerk tsjerke church kyrka
gisteren Gestern gisteren juster yester(day) (i)går
garen Garn garen jern yarn garn
reagen Regen regen rein rain regn
dag Tag dag dei day dag
weg Weg weg wei way väg


Vöärbealden van de afweasigheid van nasalen:

  • (neaderlandsk-)sassisk ganse, düütsk Gänse, neaderlandsk gans - freesk goes, engelska goose;
  • sassisk mund, düütsk Mund, neaderlandsk mond - nordfreesk müs, mös, engelsk mouth;
  • sassisk, düütsk en neaderlandsk ander- - freesk oare, engelsk other;
  • sassisk uns, düütsk uns, neaderlandsk ons - freesk ús, engelsk us.

Een grammatikaal verskil is et untbreaken van een weaderkeyrend vöärnaamwoord. Vergelyk:

Sassisk Düütsk Neaderlandsk Freesk Engelsk
hee hevt hüm/sik ewüsken er hat sich gewaschen hij heeft zich gewassen hy hat him waske he has washed himself
see hevt der (eigen)/sik ewüsken sie hat sich gewaschen zij heeft zich gewassen sy hat har waske she has washed herself
see hebben der (eigen)/sik ewüsken sie haben sich gewaschen zij hebben zich gewassen sy hawwe harren waske they have washed themselves

Tellen van eyne tot tyne in een antal anglo-freeske språken bewark

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Engelska one two three four five six seven eight nine ten
Scots (skotsk) ane

yae
twa thrie fower five sax

sex
seiven aicht

aucht
nyne

neen
ten
Frysk (westlauwersk freesk) ien twa trije fjouwer fiif seis sân acht njoggen tsien
Seeltersk (oustlauwersk freesk) aan twäi

twäin

twoo
träi fjauwer fieuw säks soogen oachte njugen tjoon
Mooring (noordfreesk) iinj

ån
tou

tuu
trii

tra
fjouer fiiw seeks soowen oocht nüügen tiin
  Dit artikel is eskreaven in et westveluwsk, in de Nysassiske Skryvwyse.