Tuba
n Tuba is t grötste en leegst estemde instrumeant oet de kopperne bloasinstrumeantnfemilie, en spölt meesttieds de baspartieje. Doarumme wörd'e töt t zwoare kopper ereknd. Geluud wörd emaakt duur met trilnde lipn in t moondstukke te poesn. t Instrumeant keump oet t 19e joarhoonderd, toew at t laankzaaman de oficleide vervöng. Tuba is Latien vuur trompet of hoorn.
Geskiedenisse
bewarkOp 12 september 1835 kreegn Wilhelm Friedrich Wieprecht en Carl Moritz Pruusies Pateant Nr. 19 vuur öaren "Bastuba in F1". t Deenk har vief ventieln, dee at de vuurlopers beent van de ventieln van rechtevoort.
Duur de ventieln kon t instrumeant alle toonn van n harmoniesn toonlädder haaln.
De vroger gebroekte oficleide har wal n bol koppern moondstukke, mear har klepn en toongeater in plaatse van ventieln, woerduur t dus völle op nen saxofoon leek. Duur dee geater raaktn t instrumeant toondeepte kwiet. Duur de ventieln wus n tuba dee toondeepte wal te behooldn en har dus nen roondern klaank, woerduur t instrumeant al gaaw geleefder was as de oficleide.
Soortn en bouw
bewarkDr beent tubaas in verskeaidene toonheugtes, vake in F, Es, C of Bes (Den lestn doarumme vake Besbas eneumd). n Buis van nen besbas is ongevear 5,5 meter laank. Tubaas hebt no koniesse boring, umdet ze van t moondstukke töt an n beker al breder wordt.
Tubaas woervan at n buis zo is evooln det ze op n skoot bespöld köant wordn, wordt vake nen concertbas of -tuba eneumd, mear wordt duur nit-muzikaantn ook wal gewoon tuba eneumd. Tubaas met n beker noar vuurtn eböagn (pavillon tournant) wordt ook wal opnemtubaas eneumd, umdet ze in de begintied van t opnemtiedperk geleefd warn umdet ze op t opnemapparaat erichet konn wordn. Dit soort bariton-tuba wörd völle in oberkrainer muziek ebroekt.
Tubaas dee at zo evooln beent det ze um de skoolders ehöngn köant wordn wordt van vroger oet ne hélicon eneumd. Dit is de vuurloper van de hudige sousafoon, den at n beker recht umhoge en dan noar vuurtn hef eböagn. Doarnöast zeent dr nog tubaas dee't op n skoolder edreagn wordt, met n anepast moondstukke en ventieln, dit neumt ze nen skoolderbas en word völle in drumkorpsn ebroekt.
De leegst-estemde tubaas beent de kontrabas-tubaas, estemd in C of Bes. De C-bas is aait of-esteeld op 32 Herz, en de Besbas aait op 29 Herz. C wörd vake in Amerika gebroekt, Europa gebrok meesttieds de Besbas.
Doarnoa komt de bastubaas, estemd in F of Es. Dee spölt vake nen oktaaf boawn de contrabas-tubaas en wordt mangs vuur soloos gebroekt.
n Eufonium wörd mangs wal tenoortuba eneumd en is ook estemd in Bes, precies nen oktaaf heugerder as de kontrabastuba.