Karl Sauvagerd

Karl Sauvagerd (Gronau, 19 augustus 1906 - Uelsen, 6 febrewaori 1992) was een Duutse schriever en meistersnieder uut de Graofschop Benthem. Hi'j schreef in 't Duuts en in 't Graafschopper Platt, een streektaalgroep die onder 't Platduuts of ok wal 't Nedersaksisch valt.

Lèvensloop

In 1910 verhuusden zien volk hen Wilsum, daoras Sauvagerd op de Volksschule gunk. Van 1920 töt 1924 was e snieder in de lere. Hi'j warkten as snieder in verschillende plaatsen en wördden in 1931 meistersnieder op Neenhuus. Van 1939 töt 1945 was e saldaot in de Wehrmacht.

Schrieveri'je

Ien van Sauvagerd zien onderwarpen in de schrieveri'je is 'Heergods Natuur', die nog hier en daor in de Graofschop Benthem niet an-emeuken is töt maot en weide. Hi'j röp op töt behold daorvan:

laot hier en door een heukien vrij,

een streepien ven, een stukkien heide,

dat hier en door een steegien blief

zo, as 't oens de Heergod gif

Uut Heergods Natuur, ummezet in de West-Oaveriesselse spelling

In 1948 verscheen van hum Häideblomen : Gedichten en Geschichten ut de Groafschup Bentheim, 'Met Noawoord en Woordliste van Arnold Rakers'.

Partie gedichten van Sauvagerd stunden in de jaoren vieftig in 't in Grunning uutegèven literaire tiedschrift 't Swieniegeltje. Hi'j schreef ok in tiedschriften as Moderspråke en Nåberschůp en Der Grafschafter. Veur dit leste blad schreef hi'j van 1968 töt 1974 de riege Unser Grafschafter Platt, later in boekvörm uutegeven deur de Heimatverein der Grafschaft Bentheim. Sauvagerd is vertègenwoordigd in de bundel Heimatdichtung der Grafschaft Bentheim (1973), onder redactie van Wilhelm Buddenberg en Hermann Heddendorp.

Anhaling

Dåår lig

he nů vöör mij

ůp miene tåfel. — Jå,

wat is 't? Nen steen?

Gesmůlten ieser? Of kan 't nog

wat anders ween? Nich groot — as

miene vůůst, — men swåår, heel swåår,

brůůn, as of 't klei was, men met

gries metallen good döörsmůlten

liekt et wal wat

bůtengewoons. Dåår

lig he nů

en prååt.

[...]

Uut Sauvagerd zien gedicht Meteoor (in 't Swieniegeltje, darde jaorgaank - eschreven in de Vosbergenschriefwiese)

Warken

• Häideblomen (mit Arnold Rakers), Patterbuorn: Schöningh, 1948
• De tied bliff Baas, Nothoorn: Pötter, 1955
• „De Tied blif Baas“ – Ausgewählte Texte und ein Lebensbild. Hrsg. im Auftrag der Heimatfreunde Neuenhaus e.V. von Berend Vette und Klaus Vorrink, Haselünne 2019.

Bronnen

• Helmut Lensing, Art. Sauvagerd, Karl, in: Studiengesellschaft für Emsländische Regionalgeschichte (Hrsg.), Emsländische Geschichte, Bd. 24, Haselünne 2017, S. 244-300.

• Helmut Lensing, Die Niederdeutsch-Bewegung nach 1945 in den Regionen Grafschaft Bentheim, Emsland und Ost-Niederlande, in: Osnabrücker Mitteilungen. Mitteilungen des Vereins für Geschichte und Landeskunde von Osnabrück (Historischer Verein), Bd. 125, Osnabrück 2020, S. 91-116.

Uutgaonde verwiezing

• Twei van Sauvagerd zien gedichten op metmekaar (gedichten en vertellegies in 't Graafschopper Platt)

Rifferenties

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.