Reinhard Heydrich

hougen pyt in de düütske SS un polityhöyvd under Nazidüütskland

Reinhard Tristan Eugen Heydrich (7. määrt 19044. juny 1942) was nen hougen pyt in de düütske SS un polityhöyvd under Nazidüütskland. Hee was den grötsten anstichter van de Holocaust un rechstreyks ansprakelik vöär et ümbrengen van sou'n 6 miljoon jöäden, tallouse romani, un andere döär de nazi's unwünskede bevolkingsgrupen.

Reinhard Heydrich

Heydrich was höyvd Ryksseykerheid un baas van de Gestapo, Kripo un SD. Ouk was he wårneamend ryksbeskarmer (Stellvertretender Reichsprotektor) van Bohemen un Moravie. Hee was vöärsitter van de Internationale kriminäle politykommissy (vandage bekend as Interpol). In january 1942 leidden hee de Wannseekonferenty, wårby syne plannen vöär de Enduplössing vöär de jöädske sake wörden anenöämen; et afvoren un vermoorden van alle jöäden in düütsk-besat Europa.

Vöär vöäle geskedeniskenners is Heydrich eyne van de düüsterste figuren van et naziregime. Adolf Hitler beskreav em as 'den kearl med et yserne härte'. Hee was grundlegger van de Sicherheitsdienst (SD), ne spionagedeenst med as dool et upsporen un uutschakelen van weaderstand teagen de nazipartye döär lüde to arresteren, af to voren un vermoorden. Hee was eyne van de organisatoren van den Kristallnacht, nen landsbreyden pogrom teagen jöäden in 1938. Börgers un SA-tropen vöälen massaal jöäden an. De anvallen warren ne vöärbode vöär de Holocaust.

In Praag wolde Heydrich teagenstand teagen de düütske besetting breaken döär tsjechiske kultuur teagen to warken un leyden van de tsjechiske weaderstand af to voren un vermoorden. Hee was rechtstreyks höyvd vöär de Einsatzgruppen, de speciale taakgrupen dee achter de düütske strydmachten ankümmen, un meyr as twey miljoon lüde med massa-afsketingen un vergassingen ümbrachten, wårunder 1,3 miljoon jöäden.

Heydrich rakeden swår gewund up den 27. mei van 1942 döär Operaty Antropoide. Hee wör in de val eleided döär tsjechiske un slowaakske soldåten, dee dårvöär ne träning van de britten ekreagen hadden. Heydrich störv an syne wunden up den 4. juny. De inlichtingendeenst van de nazi's weys de dörpkes Lidice un Ležáky an as möägelike woansteade van de verantwoordelike anslagleiders. De dörpkes wörden löädig etrökken; alle kearls un jungs vanaf 14 jår wörden afeskötten, de vrouwlüde un kinder wörden deporteerd når vernetigingskampen.