Schoeltied (roman)

Schoeltied is een Drèentstaolige roman oet 2003 deur de schriever Lukas Koops. 't Boek is oetgeven deur Het Drentse Boek en heurt töt de eerste generaotie romans in 't Drèents die gien streekromans wezen wilt, maor met de moderne literetuur metan doen wilt.

In de roman kreg een neie inwoonster een köppel bezorgde olders en underwiezers van een basisschoel tegen heur, umdat ze de veur 't directeurschap klaorsteumde underwiezer verslat en zölf directeur wördt.

Inhold

Roos Miedema, een jonge en idealistische underwiezeres, solliciteert vanoet de stad Grunning naor een baon op een basisschoel in 't Noord-Drèentse dörpie Rolderwold. Ze kreg niet allennig dizze baon, maor wordt een toertie laoter deur de gemiente benuumd töt directeur van de schoel. Dat giet tegen 't zere bien van een köppel underwiezers en olders, die de oldgediende leraor Jantinus Jalvingh as directeur harren wild. De verongeliekte underwiezers en olders orgeniseert allerlei acties um Roos 't wark as directeur onmeugelk te maoken.

Roos kreg steun van Anna Jansen, een vrouw die in Rolderwold opgreuid is, maor deur heur linkse poletieke ideaolen oet de toon valt. Zowel Roos as Anna hebt een aid slechtere relaotie met hun partners. De beide mannen vindt dat 't je eigen schuld is aj deur tegendraods gedrag in de muilijkheden komt. Deur dizze spannings greuit Roos en Anna slim naor mekaor toe.

Stiel

Schoeltied is schreven in Koops zien moedertaol, 't Midden-Drèents van zien geboorteplaots Grol. Idiomaotisch lig de taol zoas Koops die broekt aordig dicht tegen 't Nederlaands an. Koops zien schriefstiel is rechttoe, rechtan, miest zunder literaire kuunstgrepen as beveurbield de metafoor. Niet de stiel stiet veurop, maor de inhold; de bosschap over de beparktheden van een kleine dörpssaomenleving, 't tekört van kleinschaolige gemientepoletiek en 't ontstaon van liefdesrelaoties die niet deur elkenien accepteerd wordt.

't Verhaol wordt verteld vanoet verschillende mèensen, waorunder de heufdpersoon Roos, heur vriendin Anna, een köppel politici en de vastholdende journalist Grietje Nijeveen van 't Neisblad van 't Noorden. In wisselnde saomenstellings en umgevings hebt de personages gesprekken met mekaor, of wordt hun gedachten beschreven, over de leste ontwikkelings in de schoelkwestie. Zo holdt Koops de vaort in 't verhaol.

De verschillende personen bint ok met mekaor in discussie over hun kiek op hoe mèensen smaanks met mekaor umgaot, in de poletiek, in de dörpsgemienschap en binnen liefdesrelaoties. Veur de ien overwint pessimisme, de aander blef optimistisch. Wieder passeert in de roman typegies de revue as de verstokte cafébezuker, de malcontente actievoerder en de opportunistische gemientepoliticus.

Koops sned verschillende problemen van de dörpssaomenleving an, zoas latent racisme en homohaat van volk dat wieder gien poletieke kleur duurt te bekennen. Naost 't anwiezen van intolerant conservatisme is er ok de weerzin tegen 't vortsmieten van de mooie kaanten van een dörpie, zoas de ofbraok van de schilderachtige umgeving deur neibouwwieken.

Citaot

As ze net de eerste kwast vol varf op de deur oetstreken hef giet de bel. Ze kek naor de veurdeur en zöt deur het roetie het gezicht van Riekus Oosting. Ze vrag zuch of wat die bij heur an de deur doen komp. Anna zet de varfpot op taofel en lop met de kwast in de haand hen de deur.

'Moi. Zo, bi'j an 't vaarven?'

'Ja', zeg Anna körtof. 'Zeg 't ies.'

'Ik dèenk daj 't wel al heurd hebt, umdaj ok twei kinder op schoel hebt, maor meester Jalvingh is al twei weken ziek in hoes. [...] Umdaw as olders van de kinder die bij Jalvingh in de klas zit toch wel met hum te doen hebt wil wij hum nou geern een hart under de riem steken. Daorum zaomel wij in 't dörp handtiekens in en die wil wij hum dan anbieden in combinatie met een grote bos bloemen. Zuj ok je handtieken zetten willen op dizze liest?'

Anna is te verbluft um vortdaolijk te kunnen reageren. Een handtiekenactie veur een man die ziek in hoes zit, umdat e zien nederlaog niet accepteren kan. Hoe kuj 't bedèenken.

Oet Schoeltied

Oetgaonde verwiezing

• Drentse Taol (tegenswoordig 't Huus van de Taol) over Lukas Koops

Dit artikel is schreven in 't Midden-Drèents.