Tjiftjaf

De tjiftjaf (Phylloscopus collybita, ) is n kleine, dunne zangvoegel uut de familie Phylloscopidae en n veulveurkoemende breudvoegel in Nederland. De voegel het zien naam te danken an zien zang (onomatopee), wat klinkt as tjif-tjaf. De fitis en de tjiftjaf bin tweelingsoorten en beie insekteneters mit n dunne fiene sneb. Ze bin arg bewegelik en laoten wat oenrustig gedrag zien. t Uterlik van de tjiftjaf liekt arg op de fitis, mar meestentieds hen tjiftjafs donkere poten, terwiel fitissen over t algemeen lichte poten hen. An der zang ku'j de fitis en de tjiftjaf makkelik van mekaar oenderscheien.

Tjiftjaf, op haresttrek. Foto eneumen op schip veur de kust van België.

1. Breudgebied; alleen in de zoemer
2. Breudgebied; klein antal oek overwienterend
3. Breudgebied; oek vaak anwezig in de wienter
4. Overwienteringsgebied
5. Plaotselik in geschikt leefgebied (oases, bespreuid kultuurland) overwienterend.

Tjitjaf(Newcastle upon Tyne, Northumberland, VK; 18 augustus 2006)

Zang

De tjiftjaf is één van de eerste zangvoegels in de Lege Landen die terugkommen uut der wienterverblief en al in meert is der zang te heuren: 'tjiftjaf-tjiftjaf-tjiftjaf'. In t midden van de zoemer is der gien zang te heuren. In september begint de tweede zangperiode die deurloopt tot in oktober. Ter veurbereiding op de trek eten de voegels der eigen vol aa insekten in de struken, waorbie mit name de jonge tjiftjafs arg vaak n kort hoog kontaktreupjen laoten heuren. Dit reupjen klinkt as: 'hiep', 'wieHUU' of 'whiIET'

Verspreiding

De tjiftjaf komt in heel Europa veur, behalve in Noord-Schotland, Zuud-Zweden en Iesland. Veerder komt de tjiftjaf veur in Noord-Azië tot oengeveer 70° NB en der bin geïsoleerde groepen in Noordwest-Afrika en Noord- en West-Turkije en t noordwesten van Iran.

t Is n trekvoegel. De voegels die in Midden- en Noord-Europa breujen, overwienteren in Zuud-Europa en de noordelike helft van Afrika. De Noord-Aziatiese voegels overwienteren in tropies Azië. t Kaortjen geeft weer dat der gebiejen bin waorin swienters oek tjiftafs blieven. In zachte wienters bin der oek in Nederland overwienterende voegels.

In de Lege Landen is de tjiftaf n veulveurkomende soort van grote tunen, parken en bossen. t Antal breudvoegels in Nederland wort eschat op n half miljoen paor. Der bin jaor op jaor schommelingen, mar niks opvallends an t antal breudvoegels.

Taxonomie

De tjiftjaf en de fitis lieken arg op mekaar. Eerst in 1817 worde de tjiftjaf wetenschappelik beschreven, allewel veur die tied al beschrievingen bestungen over fitis en tjiftjaf as voegelsoorten mit n verschillende zang.

t Geslacht Phylloscopus het 64 soorten. Hieroender bin nog drie soorten mit de naam tjiftjaf: de Kanariese tjiftjaf (P. canariensis), de bargtjiftjaf (P. sindianus) en de Iberiese tjiftjaf P. ibericus). De Ibiersiche tjiftjaf wordde lang as n oendersoort ezien. Disse voegel komt veur in Zuudwest-Frankriek, West-Spanje en Portugal. De zang van disse tjiftjaf is aarst. Oek op de Kanariese eilanden komt n are soort veur mit n eigen geluud en veerder is der de bargtjiftaf die veurkomt in de Kaukasus en de Himalaya.

Daornaost worren der weer verschillende oendersoorten oenderscheien. De bargtjiftjaf van de Kaukasus is n are oendersoort as die in de Himalaya. Oek van de gewone tjiftjaf bestaon verschillende oendersoorten, waoroender de Siberiese tjiftjaf P. collybita tristis, die oek wel in Nederland ezien wort.

Trivia

In t Suske en Wiske-verhaol De toornige tjiftjaf speult de tjiftjaf de heufdrol, dit verhaol gaot over de voegelvangst in België.

Phylloscopus collybita collybita

Uutgaonde verwiezingen

• SoortenBank.nl - beschrieving, ofbeeldingen en geluud

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Putten, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.