Albertus Alidus Steenbergen

Albertus Alidus (Albert) Steenbergen ('t Oveine, 26 mei 1814 - 't Oveine, 20 februwaori 1900) was een Drèentse skilder en skriever.

Albert Steenbergen

Skilder

Deur een val as kiend was Steenbergen zien hiele leven invalide en mös hi'j hom mit krukken of een rolstoel verplaatsen. Oppe Fraanse skoele ien Koevern kreeg hi'j kunnigheid an de publicisten Harm Boom en A.L. Lesturgeon, die zien kameraoden veur 't leven wördden. Ien 1833 deu zien vader hum ien de leer bi'j de kunstskilder Jan van Ravenswaay ien Hilversum. Hi'j skilderden veural vogels, bloemen en insecten en toonden zien wark op verskeiden groepstentoonstellings. Töt 1842 bleef e ien 't westen, daornao gunk e terogge naor 't Oveine, waor as e van 1857 töt 1880 gemienteontvanger was. Hi'j stapten op nao kritiek op zien wark deur een raodscommissie. Terogge ien Drenthe skilderden Steenbergen aal minder en höld hum meer bezig mit skrieveri'je.

Skrieveri'je ien 't Nederlaands

Ien 't Nederlaands skreef Steenbergen onder 't pseudoniem P.J. Peterson onder meer 't bliedespul "Het fatsoen" (Den Haag, 1853). Onder zien eing name vertaalden hi'j de Faust van Goethe (Dèventer, 1868). Hi'j skreef verskeiden letterkundige en historische opstellen, gedenkskriften en novellen ien tiedskriften en ien de Drenthsche Volksalmanak, en veule niet uutegeven teneelstokken.

Steenbergen is veural bekend um zien boek Nevelhekse. Een verhaal uit de Drentsche venen, naar authentieke bescheiden medegedeeld door Alb. Steenbergen (Assen, 1886), oaver een wichien det deur heur dörpsgenoten van allerhaand rampen beschuldigd wördt. 't Wark wördden verskeiden maal herdrokt en d'r bint verskeiden teneeluutvoerings emeuken. Van de Nevelhekse stiet een beeld ien Hollandscheveld.

Onder de titel De Clapper der Calkoens publiceerden Steenbergen stokken uut een seumtiende-eeuws dagboek det 'r twei van 't Oveine - bewoners van Steenbergen zien eing huus - eskreven zollen hebben. Ien 1902 kwaamp 't dagboek ien boekvörm uut onder de titel Eene Drentsche veenkolonie in de laatste helft der zeventiende eeuw. Het Journaal van A. en P. Calkoen in 't licht gegeven en met aanteekeningen voorzien door Alb. Steenbergen. Nao Steenbergens dood bleek det hi'j 't zölf uuteprakkezeerd had. Ook van de Nevelhekse deu Steenbergen asof iene van de Calkoens 't diels eskreven had.

Skrieveri'je ien 't Drèents

Wat de Drèentse taal angiet, hef Steenbergen woordenliesten, dialogen en gedichten eskreven. Van alle Drèentse skrievers leverden hi'j de grootste bi'jdrage veur de dialectbloemlezing Van de Schelde tot de Weichsel, samenesteld deur de Grunneger onderwiezers en neven Joh. A. Leopold en L. Leopold (1881).

Uut Steenbergen zien gedicht De beuze jaeger (de ofkomst ervan wördt uutebreid bespreuken deur Nijkeuter - zie de bronnen) blek 't klinkergebruuk det een deel van Zuudwest-Drenthe gemeen hef mit de Stellingwarven en Stienwiekerlaand: 'Reebroggens Borgt was ofêbrand; / Drij kiinder dwêlden um deur 't land, / Zij hadden honger, waeren kold, / En zwörven kriitend um in 't wold. // Zij klopten bij 'n jaeger an: / [...]'.

Gedicht

Hier volgt Steenbergens gave gedicht Droëvig harte, een verkörte bewarking van de Middelieuwse ballade Naer Oostland willen wy ryden:

Noa 't Oostlaënd wil ik goan varen,
Noa 't Oostlaënd wil ik goan meê;
Wiid oaver de greune weiden,
Wiid oaver de broene heiden,
De broesende zee!

Miin mainje heb ik verlören,
Miin mainje woont hier neet meer;
't Is, zae ze, miin tiid nou van scheiden,
Ik zal oe doar boaven verbeiden.
Och! 't scheiden döt zeer!

Veurbij, och, veurbij is ons zwerven,
Bij zomertiid langes de vleet;
Gien vögelzang streelt meer miin ooren,
En plök ie weer blômen in 't koren,
Veur mij zint ze neet!

Ik plökke gien blom meer in 't koren,
'k Zal langes de vleet neet meer goan.
Gien nachtegoal zal ik meer heuren;
Siert Meimoand et veld weer met kleuren,
'k Bin hier lang van doan!

Noa 't Oostlaënd wil ik goan varen,
Noa 't Oostlaënd wiid oaver zee!
Wiid oaver de greune weiden,
Wiid oaver de broene heiden,
Begraven miin wee!

Bronnen

• Broersma, Rouke (red.) (2003), Scheupers van de taol: Bloemlezing van de Drèentse Schrieverij 1837-2003, Zuudwolde: Het Drentse Boek
• Darwinkel, Abel, Jan Germs en H. Slot (2005), Moi! Taalgids Drenthe, Assen: In Boekvorm Uitgevers bv, (p. 32)
• Nijkeuter, Hendrik (2001), De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond" : literaire bedrijvigheid in de Olde Lantschap, 1816-1956, Grunning: RUG (dissertatie) (pp. 116-131)
• De Nederlaandse Wikipedia
• digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren, Albertus Steenbergen
• digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren, Levensbericht van Johan Albert Leopold
• Oaver De nevelhekse
• Ebeneens oaver De nevelhekse

Uutgaonde verwiezing

• Een paor tiekeningen deur Steenbergen, en fragmenten uut Clapper der Calkoens

Dizze pagina is eskreven en espreuken ien 't Zuudwest-Zuud-Drèents