Een Drenther

Een Drenther was de schoelname waorunder iene ien de Drenthsche Volksalmanak, die van 1837 töt 1851 ien Koevern uutegeven wördden, de eerste hielemaol Drèentstalige tekste publiceerden. Dizze tekste, die ien de eerste jaorgang van de Volksalmanak stund, was 't lange gedicht Zaomensproak over 't Broabands opreur, tussen Baerent, Greet en Harrem.

Begun van de Drèentstalige skrieveri'je

Mit dit gedicht, en aandere teksten ien 't Drèents die ien de Volksalmanak epubliceerd wördt, begunt de Drèentstalige skrieveri'je. Verskeiden luu hebt wel abusievelijk edacht det 't eerste vars ien 't Drèents Het hunnebed te Borger van Willem Seymour Mulder was, det ien 1853 ien de volksalmanak Drenthina verskeen.

De skriever

Ze weet niet wel of 't gedicht eskreven hef. Lichtkaans skreef 't iene van de redacteuren van de Volksalmanak, D.H. van der Scheer, Harm Boom of A.L. Lesturgeon. De dialectoloog Jan Naarding mienden det 't Van der Scheer eskreven had, mar historicus Hendrik Nijkeuter mient ien zien proefskrift De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond" det Naarding hierveur gien overtugende bewiezen gef.

Ienhold

De Zaomensproak giet aover de Belgische opstand. Baerent en zien vrouwe Greet praot mit Harrem-oom aover heur zeune Gertjan, die ien Braobant vechten mut. Greet karmt, mar Harrem geleuft det de zaken niet zo slim bint en det trouw an keunink en vaderland 't belangriekste bint. Opmarkelijk genog kuj ien de eerste Drèentstalige roman, Harm Boer'nlèv'n an de Riest deur Lucas Jonker (1929), ok wat vienden aover de Belgische opstand. In dizze roman vertelt een olde meister - ebaseerd op Jonker zien oom - aover zien tied ien Antwarpen, daoras e de citadel verdedigden teugen de Fraansen.

Tekste

• Hier hej de tekste van de Zaomensproak compleet: Zaomensproak over 't Broabands opreur, tussen Baerent, Greet en Harrem

Bronnen

• Broersma, Rouke (red.) (2003), Scheupers van de taol: Bloemlezing van de Drèentse Schrieverij 1837-2003, Zuudwolde: Het Drentse Boek (p.18-19)
• Nijkeuter, Hendrik (2001), De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond" : literaire bedrijvigheid in de Olde Lantschap, 1816-1956, Grunning: RUG (dissertatie)

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.