Ernst Mosch

düütsken musikant en dirigent

Ernst Mosch (Valkenau, 7. november 1925 - Germaringen 15. mei 1999) was düütsken musikant, musikskryver, arrangöör en dirigent. Dårnöäst deade hee et blåsorkest de Original Egerländer Musikanten leiden.

Leaven en wark bewark

De vroge jåren bewark

Ernst Mosch was de öldste söäne van Andreas (1901-1967) en Albine (1907-1985) Mosch. Syn moder deade kamgåren spinnen, syn vader rakeden invalide in 1923 by en ungelükke in ne myne en tröäk med syn gesin når Sokolov (Valkenau), ne düütske gemeynskap in et domålige Tsjechoslovakye, wåras hee nen melkhandel begünde. Ernst must den melk rundvören.

Med acht jår spöälden Ernst Mosch de floite in et skoolorkest. Wat later spöälden hee flügelhoorn in de domåls bekende jöägendkapelle van Hans Dotzauer. Syn vader en moder hadden gaerne dat hee en vak leyrden en deaden em når ne skomakersupleiding. Dat was em neet vöäle waerd en hee küm te warken by ne vleegtügenfabryk. Eyrst as montöör en do up de untwarpafdeyling. In 1940 köäs hee vöär de musik. Hee möäg vöärspöälen by de Städtischen Musikschule in Ölsnits en wör to elåten. Dår kreag hee les in den flügelhoorn, de viole en trombone.

In 1943 must hee med in den oorlog en küm by den pantserinfantery in Allensteyn. Synen kompagnychef löät em as trombonist medspöälen in et militäre korps. In 1944 rakeden hee by nen anval in Breslau gewund. Hee wör in den underårm esköäten. Seyd dee tyd had hee last van nen hangenden duum, wårmed hee later synen kenmarkenden dirigeerstyl untwikkelden.

Nå et eande van den oorlog wörden sudetendüütskers et land uutesat. Mosch tröäk når Beiern, wåras hee as jazz-musikant in amerikaanske clubs uptröäd. In 1946 was he trombionist in de band van Peter Hiller en spöälden tenoorhoorn in de Original Kapelle Egerland under leiding van Rudi Kugler. Kort dårup richtden hee med Fred Bertelmann en Horst Reipsch de REMO-band up, wårmed as hee ouk noch vöär amerikaanske soldåten uptröäd en bekend wör under jazz-musikanten. In 1948 güng hee by et Tanzorchester Charly Zech in Hamburg en in 1950 in München by den band van Alois Schnurrer, wåras hee weader trombone spöälden en mangs ouk süng.

In 1951 wör Mosch eyrste trombonist in de SWR Bigband. Dee tröäden regelmåtig vöär de Süddeutsche Rundfunk up en tröäken döär heyl Europa.

Die Original Egerländer Musikanten bewark

Dee SWR Bigband spöälden in 1955 up et Bundespresseball in Bad Meuenahr. De musikanten tröäden dårby in steyds wesselende samenstelling up. Mosch, den as in dee tyd mangs as invaldirigent warkeden, köäs vöär ne blåskapellenbesetting wårmed as hee böhmiske musik spöälden. Dat bevöl good, en hee richtden selv en vast ensemble up. Dee 12 musikanten spöälden in 1956 live vöär de televisy by de Süddeutsche Rundfunk. Se wörden de Egerländer Musikanten enöömd, want dår kümmen de meyste spöälers weg. Al in 1956 teykenden Mosch en platenkontrakt by Telefunken. De kapelle wör uutebreided töt 18 musikanten. Mosch had töt dee tyd noch altyd selv tenoorhoorn medespöäld, mär legden sik nu to up dirigeren en singen. In 1958 wör et orkest dan toch echt ümmedöyped töt Original egerländer Musikanten. Souwat alle weakeneandes tröäd et spül up. Underwyl was Mosch selv noch med en paar andere bandleyden by et Südfunk-tanzorchester, mär skeidden dårmed uut in 1966. Up 21. mei 1966 tröäden Mosch en syne Original Egerländer Musikanten as eyrste düütske kapelle up in de Carnegie Hall van Stad Nyjork, wåras hee van et publik stånd applaus kreag [1] Noch datselvde jår güng et spül up turnee in de Vereynigde Ståten.

Nå en probeersel in 1971 ("Sonntagskonzert") makeden Mosch en syn spül en good untvüngen ekspiriment: Gerald Weinkopf makeden van operetten van Robert Stolz, Walter Kollo, Paul Lincke en Franz Lehár moderne arrangementen med saksofoon- en klarinettenpartyen, dee ouk up band esat wörden. In 1982/83 breidden se et anbud uut med musik van Nico Dostal en Ralph Benatzky. De arrangementen hadden vake ouk en dreestemmig trombonestükke.

Up den 28. april van 1973 kreag Mosch by en koncert in München syne eyrste platina-plate vöär meyr as 10 miljoon verkochtde platen. Dårup volgden en turnee med 110 koncerten, 70 feasttentuptreadens en by mekander 430.000 besökers.

In 1974 rööp Mosch med Frank Pleyer de Original Straßenmusikanten in et leaven. Dee hadden de kleinere blåsmusikbesetting van syn olde moderland. Dår tröäd hee mangs med up vöär televisy, mär gavven ginne koncerte. Med Pleyer skreav hee van 1973 töt 1979 vöäle suksesvulle kompositys, ouk vöär de vaste Egerländer-besetting.

Nå ne groute turnee in 1976 lasten Mosch in 1977 en pausejår in üm syne musikanten neet te oaverspannen. Hee västigden sik in Germaringen. In 1977 en 1978 volgden studioupnamen in Praag. In datselvde jår nöäm hee med ne gröätere besetting en album up med marsmusik uut de tyd van et Oustenryk-Hongarye-ryk. Med Elmar Wolf richtden hee in 1979 en musikuutgeaverye up, den as noch altyd in Germaringen evästigd is.

In 1981 makeden de Original Egerländer Musikanten öären comeback. Ümdat se ouk 25 jår bestünden, sünd de ZDF in september 1981 ne speciale uutsending uut med as titel "Herz, Schmerz und dies und das…". Vöär ne wydere ZDF-special tröäk Mosch in 1981 når Tsjechoslowakye. Dår besöchtden hee syne olde woansteade Valkenau en untmöötden de böhmisken komponisten Jaromír Vejvoda, Karel Vacek en Karel Valdauf. Et jubileum-album "Die größten Erfolge" stünd vyv weaken up de eyrste plaatse van de düütske albumhitlysten. In etselvde jår kreag Mosch vöär syne verdeensten vöär de volksmusik en Krüüs van Verdeenste en en golden Herman-Lönsmedaille.

As herinnering an syne tyd by Erwin Lehn richtden Mosch in 1986 med en paar leyden van de Original Egerländer nen bigband up. Tegelyke gavven se vöär öär 30-jår bestån 30 koncerten in Düütskland en Neaderland. In 1988 nöäm hee med et Praagsk Filharmonyorkest en de praagske ståtsopera en syne veer eyrste flügelhoornisten ne plate med 16 polka's en walsen up. In 1990 nöäm hee noch nen geluudsdraeger up med et radioorkest van Leipzig en syne Egerländer flügel- en tenoorhoorns.

By et 35 jår bestån van de band in 1991 spöälden Mosch vöär et eyrst in et vereynigde Düütskland. Etselvde jår wydden de ZDF ne speciale uutsending an em med de titel "Mein größtes Fest der Blasmusik".

Lätste jåren en doud bewark

In 1995 reisden Mosch med syn orkest vöär de upname van Lustige Musikanten når Frankenmuth in de Vereynigde Ståten. By weaderkumst wör hee seke, sou dat de bedachte harvstturnee versköäven wör når vöärjår 1996. Dat solden 30 koncerten in Düütskland, Oustenryk en et italiaanske Süüdtirol worden. Undanks syne slechte gesundheid gavven Mosch med de Original Egerländer Musikanten tüsken den 6. määrt töt den 27. april van 1998 en afskeidsturnee döär Düütskland.

Ernst Mosch küm up den 15. mei 1999 in syn huus in Germaringen uut de tyd döär de gevolgen van sükerseekde. Hee wör begraeven up den karkhov van St. Georg in Untergermaringen. By leaven gavven hee meyr as dusend koncerten in 42 landen, güng up vöäle turnees en spöälden vöär televisy. Hee verkochtden meyr as 40 miljoon geluudsdraegers en wün 29 golden, platina en diamanten platen.

Persöönlik bewark

Seyd 1945 was Mosch etrouwd med syne vrouwe Lydia. See kreagen dree dochters: Karin, Ellen en Brigitte.


Platenryge (uutname) bewark

Der sint sou'n 400 verskillende geluudsdraegers van Ernst Mosch. Dårunder sou'n 220 lp's, wårvan rund de hälvde bysündere uplages of eksportversys, 100 singles, 6 Schellackplaten en verskeidene cd's.

Albums bewark

  • 1960: Goldene Schallplatte für die Egerländer
  • 1961: Fröhliches Egerland
  • 1961: Klingendes Egerland
  • 1961: Die Heimat im Herzen (Falkenauer Blasmusik + Egerländer Schrammeln)
  • 1961: Egerland-Heimatland (döär ne redaktyfaute stünd de titel neet up dissen lp)
  • 1961: Das geht ins Gemüt
  • 1962: Sang und Klang vom Egerland
  • 1963: Goldene Egerländer Melodien
  • 1964: Grüß mir die Heimat
  • 1965: Goldner Klang vom Egerland
  • 1966: Musik aus der Heimat
  • 1967: Das ist Musik!
  • 1967/1968: Frühling im Egerland
  • 1968: Lieblingsmelodien
  • 1969: Blasmusik klingt so!
  • 1969/1970: Speziell für Sie
  • 1970: Stunden, die man nie vergißt
  • 1970/1971: Ich freu mich so auf ein Wiedersehn – 15 Jahre spielen und singen
  • 1971: Sonntagskonzert
  • 1972: Portrait in Gold
  • 1973: Moldauklänge
  • 1973: Sonntag 13h10
  • 1974: Böhmische Spezialitäten
  • 1974: Wie Böhmen noch bei Österreich war
  • 1975: Ewig junge Blasmusik
  • 1975: Vergiß die Heimat nicht!
  • 1975/1976: Böhmisches Herz
  • 1977: Musikantentraum
  • 1978: Tschingsda und Bumsda
  • 1979: Egerländer Spatzen
  • 1980: Liebe und Musik
  • 1981: Jubiläumsgrüße
  • 1982: Egerländer Hitparade
  • 1983: Lieder, die für uns klingen
  • 1984: Mein schönes Heimatland
  • 1985: Nur wer die Heimat liebt
  • 1986: 30 Jahre Ernst Mosch
  • 1988: Ernst Mosch in Prag
  • 1989: Sag’s mit Musik
  • 1989: Egerländer Solisten-Parade
  • 1990: Ernst Mosch in Leipzig
  • 1990: Daheim im Egerland
  • 1990/1991: Wir laden ins Festzelt ein
  • 1991: Mein größtes Fest der Volksmusik – 35 Jahre
  • 1992: Mein Traumorchester
  • 1993: Musik für Millionen
  • 1995: Im Herzen jung – 40 Jahre
  • 1997: Ein Leben für die Blasmusik
  • 1998: Böhmische Leckerbissen

Speciale albums bewark

Nöäst de böhmiske produktys en 10 albums makeden Mosch en syne Original Strassenmusikanten noch speciale albums

  • 1958–1960: Die Falkenauer Jagerbuam und die Falkenauer Blasmusik
  • 1961: mit Zither und Akkordeon Die Zittner Schrammeln/ Dorfmusikanten
  • 1961: die Egerländer Schrammeln, mit Streicher und Harfe, das Posthörndl-Duo Ernszt/Bummerl
  • 1963: Volkslieder-Landpartie
  • 1964: Die Schlagerpauke
  • 1965: 1. Marschproduktion Wir bleiben jung, überwiegend Operatten-Märsche
  • 1969: Tanzmusik-Produktion „So sind wir“
  • 1969: Weihnachts-LP
  • 1970: 2. Marschproduktion Wir bleiben jung Nr. 2
  • 1971: Wiener Lieder (Wien und der Wein)
  • 1971: Niederländische Lieder (Daar bij die Molen)
  • 1972/1973: Operettenmelodien (s. dort)
  • 1973: Volkslieder
  • 1978: 3. Marschproduktion
  • 1982/1983: Operettenmelodien (s. dort)
  • 1986: Swing (Memory)
  • 1987: 4. Marschproduktion
  • 1988: 2. Weihnachts-Produktion
  • 1990: Solistenparade
  • 1992: Stimmungslieder
  • 1994: Polka-Swing-Parade

Verwysingen bewark

  1. Birgit Goormann-Prugger. "Das Erbe von Ernst Mosch". Süddeutsche Zeitung. 28. juni 2019. Bekeaken up 3. augustus 2020.