Jazz

Jazz is n meziekstiel den ongevear um en noabiej t begin van n 20sten eeuw is begunn in New Orleans, Louisiana, Verenigde Stoatn. t Is nen mengeling tusken verskilnde Afrikaans Amerikaanse, en Westerse stieln. t Is vuural bekeand um t völle improviseern (op de stea verzinn) wat de muzikaantn doot. Det hef zinn oorsproonk in t geval det de eerste jazz-muzikaantn zikzelf spöln eleard hadn en dus ginnen noot van papier leazn konn.

Louis Armstrong, een van de bekeandste artiestn van de vroge Jazz

Oet Jazz zeent völle latere stieln ontstoan. Woer of n naamn jazz vandan keump is neet precies bekeand.

Jazzmuziek is ne muzieksoort 'van t oognblik'. Det beduudt det de spölwieze en ekeuzn tonen van n muzikaant gin twee keer t zelfde zeent. Doarduur kan iedern muzikaant bestoande nommers helemoal van zikzelf maakn. Vake wörd dr n kleain akkoordnskema of ekuierd, mer wat doar wieter umhen gebuurd, haank of vande fantasie en spölkeunst van de muzikaantn. Zo köant dr dus invloodn gebroekt wordn oet blues-, pop-, metal-, funk-, soulmuziek, of oet wat vuur aandere stieln dan ook. Rechtevoort bestoat dus völle mengvörme.

Duur de geskiedenisse hen zeent verskilnde eesken an t improviseern esteeld, zo as bievuurbeeld t wal of nit anhooldn van ne standaardmellodie, daansboare of nit-daansboare tempo's, lastigere ritmes, of t volledig vrieloaten van n muzikaant en zinne ideejn.

Instrumeantn

Vanof t begin hef traditioneeln jazz bestoan oet instrumeantn dee ook in fanfares en orkestn vuurkomt.

• kopper: trompet, skoeftrompet en (bas)tuba
• hoolt: klarinet en saksofoon
• snoar-instremeantn: piano, gitaar, banjo en contrabas
• drums: mangs n drumstel, mear ook wal ofzoonderlik ne grote tromme, kleaine tromme en bekns.

Improvisasie

Jazz is as stiel vaake meuilek te beskriewn, mear een van de belangriekste onderdeeln van Jazz is t improviseern (op de stea wat spöln wat in oe opkeump). Mear zelfs t improviseern is duur de joarn hen aanders ewördn. In t begin leek t nog stoark op t vroag- en antwoord-improviseern vanoet Afrikaanse muziek, woerbie t ene instrumeant n stukn spölt det n "antwoord" vrög. n Aander instrumeant gef dan det antwoord.

In Dixieland jazz spölt de verskilnde instrumeantn um buurtn öare variasie op de heuwd-melodie, terwiel de aandere instrumeantn doar dan duurhen improviseert. Woeras vrooger de muziek t leewste zo dicht meugelik bie t oorsproonkelike nommer bleef, köm dr later mear andacht en ruumte vuur eegne invulling van n melodie.

Soortn Jazz

vanof 1910: Ragtime

Ragtime was een van de eerste versies van jazz. t Wör nog op de mars of wals-wieze noteerd en t wör ekenmoarkt duur synkopasie. Det was zo populair det dr zelfs vaake nog in adverteansies eneumd wör det dr synkopasie in vuur köm. Ene van de euldst bekeande ragtime-nommers is de "Maple Leaf Rag" van Scott Joplin.

Maple Leaf Rag:

Dixieland/Niej Orleans jazz

Niej Orleans was al länger n regionaal muziekcentrum. t Har ne grote populasie van slaawn en vrieje zwarte leu. Dixieland jazz is ritmies iets ingewikkelder as Ragtime.

Jazz in Neerlaand

Nederlaand hef ne rieke geskiedenisse op jazz-gebeed. Al vanof det Jazz populair wör, hef Nederlaand good met edoan an de verspreaiding van jazz. Dit is oonder mear good te moarkn an t internasjonaal bekeande North Sea Jazz Festival.

Ook wat spöllers en bands angeet keump Nederlaand good met. Eene van de euldste nog spölnde Dixieland jazz-bands van de wearld keump oet Nederlaand: de Dutch Swing College Band. Nen aandern reedelik bekeandn band keump oet t oosten: Dokter Jazz. Wieters bestoat dr nog hoonderde bandjes dee't verskilnde jazzsoortn maakt, meestal vuur de leefhebberieje. Hiervuur organiseert ze spesjale festivals.

Jazz in t oostn

Van 2011 töt 2013 besteund de Tweantse Jazzerieje, n oonderdeel van t Internasjonaal Jazz Festival in Eanske. Hiervuur wordt nieje jazznommers skreewn in t Plat. Deelnemmers an de Jazzerieje kreegn dan nen tekstskriewer en komponist toobedeeld. Disse koppels gungn n niej jazznommer bedeankn. De muziek wör oet evoord duur studeantn van t ArtEz-konservatorium. Doar kreegn ze studiepeuntn vuur. De oetvoring wör vervolgens beoordeeld duur ne offisjele jury, dee't besteund oet learaarn van t Konservatorium. De deelnemmers konn dr mooie prieze met winn. Duur geeldgebrek is t hele Internasjonaal Jazz Festival van de bene.

In Eanske is ne rieke jazzgeskiedenisse te veendn. Det keump oonder mear duurdet dr völle studeantn an de universiteat Tweante studeert en gearne wat vernemstigere muziek heurt. Doarvuur kriegnt ze alle kaans, umdet in Eanske ook t ArtEZ-Konservatorium zit, woer't jazz en lechte muziek learrichtinge zeent. Wieters is De Tor t ennigste jazz-cafe in Oost-Nederlaand, woer't de earder neumde konservatoriumstudeantn vake spöln köant.

In Deawnter wörd alle joarn t Deventer Jazzfestival op ezat. Hier ligt t zwöartepeunt heuwdzakelik op ankomnde taleantn. t Festival hef n breed anbod van verskilnde jazzsoortn, blues en soul. In Goor wörd alle joarn met Poasken t Goorse Bigband Festival organiseerd. Hier komt verskilnde bigbands oet heel Nederlaand striedn vuur ne jury. Tuskenduur spölt vake blues- of dixieland jazzbandkes.

Ne vuuranstoande jazz-zängeresse is Martijje! oet Dreante. Zee hef as eerste Jazz met de Dreantse sproake saamn evoognd en t Drezz eneumd. Wieters hef Jan Glas oet Grönningn verskilnde jazznommers in t Grönnings op enömn.

Eksterne verbeendingn

• Jazz.nl
• Jazzmasters.nl

Jazz-bands:

• Dutch Swing College Band
• Dokter Jazz

Disse bladziede is eskreeuwn in t Riesns