Jeneawer

Jeneawer of kloarn is nen stoarkn draank den't emaakt wörd in België, Neerlaand, bepoalde deeln van t noordn van Fraankriek (oonder n naam genièvre), t noordwestn van Duutslaand ("(Ostfriesischer) Korngenever") en in Westfaaln (oonder n naamn Wacholder). Disse naamn bint geografies beschearmd op dezelfde wieze as Cognac.

Hollaandsen groanjeneawer - nen jongn-jeneawersoort woervan't n alkohol vuur 100% oet groan keump

Van oorsproonk geet t um moutwien woer't oftreksels van de jeneawerbeaze bie wördn edoan. Seed t eande van t 19e joarhoonderd hef jeneawer ook vuurgestokte ethylalkohol. Tot 2009 mos in Neerlaand jeneawers woerin dissen neutraaln alkohol t meeste vuurkeump jongn jeneawer (nich mear as 20% moutwien) of ooldn jeneawer (nit meender as 15% moutwien) eneumd wordn. Rechtervoort hoof dat nit mear en is t op Europees niveau regeld.

Koornwien is nen jeneawer den't vuural op moutwien baseerd wörd (nit meender as 51% moutwien). Vake doot ze koornwien nog n zetn riepn op heultne vaatn. In België neumt ze det dan beleagn jeneawer of elagerde jeneawer.

Jeneawer met neutraaln alkohol neumt ze in België kortweg jeneawer, of in Waalnlaand peket. In Tweante wörd jeneawer ook wal kloarn eneumd, umde'j dr duurhen köant kiekn. Dr zeent nen hoop aandere soortn draank te kriegn, mear jeneawer is t ennigste det volledig kloar is.

Oorsproonk

Al in de middeleewn ha'j in de Neerlaandn stoarkn draank, en dan vuural distilleerdn wien, dus braandewien. Dr wör probeerd um duur distillasie van skraal beer aksienzen terugge te winnen, woerduur't n eersten koornbraandewien ontsteund. Disse distillasies wördn gebroekt as medisien en wördn völ gebroekt tiedns de pestoetbraakn dee't in de middeleewn duur Europa gungn. Dr wördn völle kruudn bie edoan woervan't de leu meandn det ze geneaskrachtig warn. Vuural jeneawerbeaze was slim geleefd. Noa ne bepoalde tied wör dr vuur t stokn van zukke koornbraandewien gin beer mear gebroekt, mear n vergist groanbeslag.

Wonnear at n naamn jeneawer vuur t eerst gebroekt wör is nit bekeand. Ene van de verkloarings is det professor Franciscus de le Boë Sylvius in 1650, tiedns t probeern um n vochtofdriewend geneasmiddel te veenden, nen jeneawerbeasdraank stokn wat'e genièvre of genova neumdn.

Duur keuning-stadhoolder Willem III, den't tiedens zin Engelse keuningskop probeerdn n haandel met Neerlaand op n heuger plan te kriegn, wör t spul oonder n naamn gin ook geleefd in Engelaand. Engelse stokkers probeerdn t noa te maakn, mear konn de juuste bestaanddeeln nit veendn, of de juuste ofstemming doarvan, woerduur't dr in Engelaand n niej soort draank ontsteund, wat non dus gin eneumd wörd.

Kafeegebroekn

In t kafee wörd jeneawer aait oet n borrelgleasken edreunkn. Det is n kleain gleasken woer't 4cl ingeet. De meestgebroekte glasvörme zeent t kelkjen, n tölpvörmig glas met n stelken en n veutjen, en t shot glas, n kleain whiskeygleasken. t Is normaal um zovölle in te geetn det dr nen kop boawn t gleasken oetkeump. Umdet zon vol glas nit zoonder sopn te verplaatsn is, wörd eerst t gleasken kort vuur n klaant ezat, en dan pas de jeneawer in eskeunkn, an de toafel. n Klaant neamp dan t eerste slukn zoonder t gleasken an te raakn.

Bie de goodkeupere jeneawers is t mangs gebroek t spul zo koold meugelik op te deenn. Vake wörd zonne fläske in de vreeskiste bewoard, en t gleasken is ook bevröarn. Dit is feaitelik nit good vuur n smaak. Gemiddelde jeneawers wordt in de koelkaste bewoard, en de bettere jeneawers op kamertemperatuur.

In wat kafees is t gebroekelik det as t leste betn oet de fläske nit genog is um t gleasken te vuln, det dan n klaant t börtjen vuur niks mag hebn. Det neumt ze nen twiefelder of kasteleainsborrel.

n Pilsken met nen kloarn dr nöast neumt ze in Neerlaandse kafees nen kopstoot.

Mangs wörd n gleasken jeneawer in n glas beer ezeunkn en zo tegelieke op edreunkn. Det neumt ze nen duukboot. Dit wörd ook wal met aandere soortn stoarkn draank edoan.

Jeneawer in Grönningn

Grönningn wörd ok wal t 'laand van de jeneaver' neumd, umdet dr in de stad Grönningen van ooldsher jeneawerstokkeriejn zeent, dee öare marktleaidersplaatse töt in de hele proveensie oetbreaidn. Teegnswoordig is der nog mer ene oawer. t Dreenkn van jeneawer was hier töt an de Tweede Wearldoorlog zo gewoon det t oaweral bie edreunkn wör, van verjöardeage töt groowes en van slachtfeesten töt 's oawends noa t woark. Zölfs vrouwleu dreunken vroger jeneawer in oawervlood. Van ooldsher wörd in Grönningn jeneawer edreunkn oet n gleasken wat bolvörmig van oonder is, noar t midden hen smaller wörd en boawenan nen trechtervörm hef.

A'j vroger gin jeneawer metdreunkn (dus a'j wat aans nömn) wör det as onbeleawd ezeen. Vuural bie slachtfeesten woer alle noabers oeteneugd wörn. Noadat der n bol vleais van t voarken of esneedn was, wör der n bortjen enömn en dat bie elken bol. Bie verjöardeage wör der vroger allenig mer jeneawer edreunkn en töt de Tweede Wearldoorlog eignlik gin beer. Noe wörd mear beer edreunkn as jeneawer. Teegnswoordigs is de dubbele graanjeneawer t populearst, vroger was de oolde graanjeneawer t meest in trek.

Neersassies

• Drèents:
  • foezel (ok foenzel (ZWZ)) (slechte jenever)
  • heldere
  • jandoedel (ok veur aandere alcoholische draank)
  • janever
  • jajum (jenever of aandere starke draank)
  • jenever
  • peperlap (slechte jenever)
  • roggefoezel (van rogge emeuken jenever)
  • schone
  • snaps (Duutse jenever)
  • spruut (Duutse jenever)
  • tittertie
  • zuut (jenever of braandewien mit suker)
• Grunnegs:
  • jenever (ook oetsproken as jannever)
  • genever (oetsproak: zjeneejver of genever (WEV).)
• Stellingwarfs:
  • foezel (slechte jenever)
  • helderop
  • jajem
  • jandoedel (ok veur aandere alkeholische draank of draank van slechte kwaliteit)
  • jannever
  • jenever
  • recht-op-en-daele (glassien jonge jenever)
  • rood (struusbeienjenever)
  • vuurwaeter
• Tweants:
  • jeneawer, jeneaver, jenever
  • janeawer, janeaver, janever
  • kloarn
  • foezel
• Veluws:
  • jenever, janever
  • klaore
  • borrel

Commons: Jeneawer - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.