Zuudwest-Zuud-Drèents

Zuudwest-Zuud-Drèents
Name	Zuudwest-Zuud-Drèents
Wiedere namen	Zuudwest-Drèents
Nederlaandse name	Zuidwest-Zuid-Drents
Espreuken ien	Nederlaand
Taalgebied	Grofweg de Drèentse gemientes Möppelt, De Wolden en 't Oogeveine en de Oaveriesselse plaatsen krek daoronder
Antal sprekers	?
Dialecten	Ofzunderlijke plaatsen
Taalclassificaotie	Indo-Europees Germaons West-Germaons Nederduuts Nedersaksisch Drèents Zuud-Drèents Zuudwest-Zuud-Drèents
Schrift	Latiense alfabet
Taalstaotus	't Zuudwest-Zuud-Drèents rekent ze töt 't Drèents.
Taalcode ISO 639-1	n.v.t.
Taalcode ISO 639-2	n.v.t.
Taalcode ISO 639-3/DIS	n.v.t.

't Zuudwest-Zuud-Drèents (ok Zuudwest-Drèents) is íén van de dialectgroepen die as ze binnen 't Drèents onderscheidt (waorbi'j 't Drèents wördt eziene as 't gehiel van Nedersaksische dialecten binnen Drenthe).

Verspreiding

't Zuudwest-Zuud-Drèents praot ze ien en rond dizze plaatsen:

Neie Krim
De Rieverst (Ov.)
Stappest (Ov.)
Roevène (Ov.)
Ni'jlusen (Ov.)
De Balk (Ov.)
De Vaort (Ov.)
Schuinesloot (Ov.)
Slagharen (Ov.)
De Krim (Ov.)

Ien de Oaveriesselse plaatsen krek onder Drenthe, maank de Riest en de (vroggere) Dedemsvaort, praot ze wezenlijk 't zölfde dialect.^[1]^[2]^[3] De Stichting Drentse Taol schrif: "veur alle streektaolen an de Drèentse grens langs geldt dat ze deurloopt in de buurprevincies. Het Drèents van Zuudwolde het in Balkbrug Overiessels."

Kenmaarken

In het Zuudwest-Zuud-Drèents zegt ze, krek as in zowat de hiele zudelijke helfte van Drenthe en ook in Sallaand, Twente, de Achterhoek en de Veluwe de klaank aa ien bepaolde woorden, waor ze ien 't noorden van Drenthe en in Grunning ao zegt en in het Zuudwest-Noord-Drèents, Stellingwarfs en et Kopse Aoveriessels ae. Een sjibbolet veur 't Zuudwest-Zuud-Drèents is: 't Water klatert tegen de glazen dat het zo davert. Toch bint der - zoas in de aandere genuumde Nedersaksische dialecten - veule woorden mit de ao-klaank, zoas gaon, staon, raod, taofel, vraoge. Dat hef te maken mit het Oldsaksisch: waor het Oldsaksisch een lang aa had, is het nou ao ewörden, en waor as het een korte a had in open letergreep die lang is ewörden, is het nou aa. Dat zölfde onderscheid bestiet ook in het Engels en Fries: daor is de olde lange aa, ee (Eng.) of ie (Fr.) ewörden, mar de uutgerekte olde korte a hef een aandere klaank. Schaop - sheep - skiep, mar: water - water - wetter. In het Noordrents/Grunnings aoveral ao: schaop, waoter, in het Westdrents en Stellingwarfs ao en ae: schaop, waeter, in het Nederlands aoveral aa: schaap, water.

Veurbield

't Zuudwest-Zuud-Drèentse taalgebied is aorig ienvörmig. Det toont oe 't volngde fragmentien in 't dialect van zowal Runerwold (boven Möppelt) as Zuudwolde (onder 't Oogeveine). De woorden tussen haakies geeft an waor de variaosie uut Zuudwolde ofwik:

'Ik kun nog net vurtkomen, 't hazenpad langes,' klèug de haze, 'mar mien arme va wordde (wèur) bij 't Hemelriek evöngen (evangen) deur een streuper.'
'En mien stiekels maakt zij bessems van', knorde 't wilde varken hellig.
Nog aandere dieren wolden an 't woord.
'Zo kan 't wel,' zèe d'oele, 'mien eigen breur hebt zij dood emèuken (van kaant emèuken), hij is opestopt mit stro en nou stiet hij veur 't glas ien (in) de schoele. Net wa'k al ezegd hebbe, wij mut oens reuren! Ik roep oe allemaole op umme de kop der dwars veur te gooien. Partie nuumt zöks een 'protestmars'. Morgen as de zunne opkomp, gaow (gao we) vurt van de Kwartiesbarg.
Doe mitan, aans gaoj deran.'

Bronnen

Darwinkel, Abel, Jan Germs en H. Slot (2005), Moi! Taalgids Drenthe, Assen: In Boekvorm Uitgevers bv
Drentse Taol (now 't Huus van de Taol)
Fragmenties uut: Drentse Taol (2005), Drentse spelling: Een handleiding voor de schrijfwijze van de streektaal, Zuudwolde: Stichting Het Drentse Boek

Referenties

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.

[1] Kaorte van het Nedersaksisch in Nederlaand

[2] Jo Daan heur kaorte van de streektalen in Nederlaand

[3] Kaorte van de Nedersaksische dialecten in Nederlaand en Duutslaand

[1]

[2]

[3]