Gorch Fock

Johann Wilhelm (Jan) Kinau, best bekend onder zien schrieversname Gorch Fock (Finkwarder, Duutse Keizerriek, 22 augustus 1880 - op zee in 't Skaggerak, 31 meie 1916), was een Duutse schriever en dichter in 't Platduuts en Hoogduuts. Aandere schrieversnamen die e gebruukte waren Jakob Holst en Giorgio Focco.

Kinau was 't oldste kiend van de visser Heinrich Wilhelm Kinau en zien vrouwe Metta Holst. Hij wördden geboren op Finkwarder, een eilaand in de Elve, now onderdiel van Hambörg. In 1895 gunk hij in de lere bij zien ome, handelaar August Kinau in Geestemünde (vandage de dag diel van Bremerhaven). Van 1897 töt 1898 gunk e daor naor de handelsschoele. Daornao warkte-n-e as boekholder in Meiningen, Bremen en Halle an de Saale, en vanof 1907 veur de Hambörg-Amerika-Liende in Hambörg. In 1908 trouwde-n-e mit Rosa Elisabeth Reich; ze hadden drei kiender.

In 1904 begunden der Platduutse gedichten en verhalen van hum uut te komen. In 1913 kwaamp zien bekendste wark uut, de roman Seefahrt ist Not! aover visserszeune Klaus Mewes. De jonge wil geerne visser op zee wörden zoas zien va, mar zien moe verbiendt de zee veural mit gevaor, piene en dood.

In 1915, in de Eerste Wereldoorlog, wördden Kinau opereupen veur de laandmacht. Hij vöcht in Servië, Ruslaand en Fraankriek (Verdun). 't Aandere jaor gunk e bij de marine, wat e anevraogd had. Hij diende op de lichte kruser SMS Wiesbaden en kwaamp in 1916 umme toen 't schip töt zinken ebracht wördden in de Slag um Jutlaand. Zweedse schippers brachten zien stoffelijk aoverschot an laand op 't eilaand Väderöbod. Mit nog aandere esneuvelde Duutse en Britse zeelu wördden e begraven op 't eilaand Stensholmen. De herkenning was meugelijk deur een gedicht, "Letzter Wunsch", det e in een deusien bij hum dreug:

Letzter Wunsch / Sterb ich auf der stolzen See, / gönnt Gorch Fock ein Seemansgrab. / Bringt mich nicht zum Kirchhof hin, / senkt mich tief ins Meer hinab. / Segelmacher näh mich ein. / Steuermann, ein Bibelwort. / Junge, nimm deine Mütze mal ab... / Und dann sinnig über Bord...

Int Morgenrot, int Morgenrot / sleit Michel de Franzosen dot; / tor middagstied, tor middagstied / fegt he de Russen an de Siet; / un in de Obendschummeree / smitt he de Briten in de See!

— Gorch Fock

In 1921 wördden Seefahrt ist Not! verfilmd. Nog aander wark van hum wördden postuum uutgeven deur zien breur, de schriever en uutgever Jakob Kinau. Tenielstokken van Gorch Fock wördden later opevoerd deur 't Hambörgse Ohnsorg-Theater. Zien jongste breur, de Platduutse schriever Rudolf Kinau, bewarkte in de jaoren zeuventig tenielwark van hum veur langspeulplaten en trad ok op as veurlezer van Focks wark.

De zeilschepen Gorch Fock I uut 1933 en Gorch Fock II uut 1958 van de Duutse zeemacht bint naor de schriever en matroos vernuumd.

Warken

Fock zien ienakter Hamborger Janmooten (drok uut 1918)

Schullengrieper un Tungenknieper (vertellegies, 1910)
Hein Godenwind de Admirol von Moskitonien (roman, 1911)
Hamborger Janmooten (ienakter, 1913)
Seefahrt ist not! (roman, 1913)
Fahrensleute (vertellegies, 1914)
Cilli Cohrs (tenielstok, 1914)
Doggerbank (tenielstok, 1914)
Plattdeutsche Kriegsgedichte (gedichten, 1914–1915)
Die Keunigin von Honolulu (tenielstok, 1916)
Nordsee (vertellegies, 1916)
Sterne überm Meer. Tagebuchblätter und Gedichte (1918)
Sämtliche Werke (1925, vief baanden)
Nach dem Sturm (vertellegies, 1936)
Mit vollen Segeln (verzameld wark, 1941)

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.

Commons: Gorch Fock - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.