Mous
Mous (Brassica oleracea var. laciniata) is n simpel gewas dat op alle grondsoorten teeld worden kan en n typische wintergruinte is.
Der binnen twij soorten mous:
- Stroekmous
- Dwaargmous
Stroekmous
bewarkStroekmous vörmt n vraai laanke stengel en wordt van begun septìmber tot febrewoari wonnen veur de verse konsumpsie. In meert goan de planten deurschaiten en kommen zai in blui.
Dwaargmous
bewarkDwaargmous wordt teeld en wonnen veur de industrie, van haalf septìmber tot begun november, omdat dizze mous nait tegen vôrst ken. Noa de winnen komt t in puten en wordt t in de supermaarkt verkocht. Dwaargmous mag gain laanke stoal môken, omdat de mous ôfmaaid wordt. Ook mouten de bloader dunne stoalen en n dunne middelnaarf hebben. Doarom worden hier rassen bruukt dij min of meer n rozet vörmen. Bie dwaargmous is der allend n herfstteelt.
Vouersstoffen
bewarkPer 100 gram vris gewicht bevat mous gemiddeld:
- 167 kJ
- 4 g koolhydroaten
- 4 g proteine
- 0,9 g vet
- 200 mg calcium
- 1 mg iezer
- 5,3 mg caroteen
- 100 mg vitamien C
- 0,20 mg vitamien B2
- 0,02 mg vitamien B1
Poteten
bewarkMous wordt voak eten as stamppot mous. t Wordt veural eten in Nederlaand en dailen van de Duutse dailstoat Leegsaksen (Oostfraislaand, Oldenbörg, Bremen, enz.). De mous wordt den deur de eerdappels hìn stampt en as ain gehail serveerd. Doarbie komt der ook wat jus en n stôk worst (rookworst of metworst). Ook worden der voak gortkes deurhìn mieterd, dit het veur de smoak nait zo veul effekt.
Mous in de toal
bewarkIn t Grunnegs bestaait n oetdrokken: "Hest in t mous lopen?" wat betaikent "Bist nait hailmoal goud wies?". In t Nederlaands betaikent de oetdrokken "Heb je een klap van de molenwiek gehad?" t zulfde. In t Twìnts is de oetdrokken "roepn in n moos" veul broekt. t Betaikent dat dr koapers op de kust binnen. dit is goud
Nedersaksisch
bewark- Achterhoeks: moos
- Drèents: boerenkool, moos, mous
- Grunnegs: mous
- Stellingwarfs: boerekool, moes
- Tweants: moos
- Urkers: boerekool
- Veluws: