Tiel
Tiel is ne Hanzestad en gemeente in de Nederlandse previnsie Gelderlaand en hef ne oppervlakte van 34,81km² (woarvan 2,17 km² water).
| Gemaente Tiel | ||
 |
| |
| (Vlagge van Tiel) | (Waopen van Tiel) | |
 Lokatie van de gemeante Tiel
| ||
| Informasie | ||
| Proveensie | Gelderlaand | |
| Heufdplaatse | Tiel | |
| Geografie en bevolking | ||
| Öppervlakte - Laand - Water |
34,81 km² km² 32,64 km² km² 2,17 km² km² | |
| Inwonners Bevolkingsdichtheid |
41.174 (1 oktober 2005) 1.258 inw./km² inw./km² | |
| Koordinaten | 51° 53′ N, 5° 26′ O
| |
| Aoverig | ||
| Belangrieke verkeersaoders | A15 | |
| Netnummer | 0344 | |
| Postkode | 4000-4007, 4013-4014, 4017, 4062 | |
| Offisiële webstie www.tiel.nl | ||
Geskiednis
bewarkIn 896 ontving Tiel van den Frankiesen könning Zwentibold et tolrecht. Deur archeologies underzeuk in de binnenstad van Tiel wierd bevestigd wat uut skrifteleke bronnen al bekend was: de stad was in de tiende en elfde eeuwe 'n haandelsneaderzetting van internasionalen umvang, dee nauwe banden had met de veul riekere en machtiger haandelsstad Keulen. Tiel had in dee tied ok nauwe haandelsbetrekkingen mit Engelaand.
In 1006 wierd Tiel eplunderd deur de Vikingen. Volgens 'n monnik slöppen de indringers zunder enigen teagenstaand de veurröäden vort, woarna zi-j alles in braand staken.
Et waren koopleu van Tiel dee rundumme 1015 bi-j den Duutsen keizer gingen nöälen ovver den illegalen tol den deur graaf Dirk III van Holland in de buurte van Vlaardingen wierd eheaven, wat zol leiden tot de (veur den kaiser) slecht af-elopen strafuutvoering teggen den Hollaandsen graaf.
In de dartienden eeuwe trad Tiel too tot de Hanze, n Duuts verboond van haandelssteaden, dat veural van grote betekkenis was veur den Oostzeehandel.
Den stad was mangsmoal inzet van machtsstried tussen de graven van Gelre en de hartoagen van Broabant. In 1339 wierd de stad veur altied Gelders, toon hertog Jan II van Broabant Tiel heur an et hartogdom Gelre ovverdroog. In de late middeleeuwn en de zestiende en zeuventiende eeuwe breidden de ummuurde stad zich wieter uut mit ne veurstad en ni-je vestingwarken.
In et olde stadscentrum herinnert veul monumenten an dat rieke verleaden, zoas de St.Meertenskarke, de Waterpoorte, et Kantongerecht en et uut 1525 daterende Ambtmanshoes, woarin 'n deel van et ni-je stadhoes is evestigd.
20ste eeuwe
bewarkDe gemeente wierd in de twintigste eeuwe verskillende moalen uut-ebreid, mit de darpen Drumpt, Kapel-Avezaath en Wadenoijen, dee wödden ovver-edragen deur de veurmoalege gemeente Wadenoijen. Doarnoast wödden de noaberschop Latenstein in 1956 en et gehucht Medel in 2002 deur de gemeente Echteld an Tiel ovverheaveld. In de joaren '90 van de 20ste eeuwe is op de plaatse van et noaberschop Passewaaij, tussen Wadenoijen en Tiel, begonnen mit den anleg van ne grootscheepse ni-jbouwwiek Passewaaij.
De maskotte van de stad is Flipjen, et fruutkearltjen (den stripfiguur van de veurmoalege lokale jamfabriek De Betuwe). Van Flipjen steet n standbeeld in de stad.
Wettensweerdegheden
bewark- Et book De pleegzoon (1833) van Jacob van Lennep spölt zich veur n deel af in Tiel.
Uutgoande verwiezingen
bewarkGalleri-je
bewark-
Waterpoorte -
Flipjen -
Karke in Tiel
| Provinsie Gelderlaand |  | ||
|---|---|---|---|
|