Dialectrenaissance
Mit 't begrip dialectrenaissance wiest veural taalkundigen op de slim toe-eneumen belangstelling veur streektalen en dialecten in Nederlaand en wiedere Europese laanden sund umdebi'j de jaoren zeuventig[1] van de twintigste eeuw, en die töt vandage nog in starkte toenimp. Dizze gruuiende belangstelling, in de stad zowal as op 't plattelaand, viej beveurbield terogge in 't gebruuk van streektaal en dialect in de meziek, schrieveri'je, teniel/cabaret, karkediensten, Biebelvertalings, regionaole zieperiegen en aandere uutzendings van lekaole tillevisiezenders en radiostesjons, en stripverhalen.[2][3] Allewal d'r al sund de vrogge negentiende eeuw[4] een herlevende dialectcultuur is - denkt beveurbield an een lange tredisie van Nedersaksische tenielstokken en schrieveri'je - is dizze cultuur de leste decennia hiel wat populairder ewörden en hef uutdrokking evunnen in ni'je media. Een vrog veurbield in Nederlaand is de rockband Normaal, die sund 1975 in 't Achterhoeks zingt.
De regionaole taal is bi'j dizze opleving een drager van eigenheid, sfeer en culturele identiteit, en niet zoveule een van huus uut eleerd communicaotiemiddel. Aans as vrogger leeft dizze belangstelling slim under hoogopeleiden, stadsmèensen en lu die as de taal niet van huus uut praot (wat ok vake leidt töt een veul grotere invloed van de standerdtaal op de regionaole taal).[2]
Dizze opleving, die aj zölfs in 't centraolistische Fraankriek viendt, kump lichtkaans deurdet mèensen naormaote Europa en de wereld aal kleiner en ienvörmiger wördt, meer behoefte hebt an 't vienden van heur eigen identiteit.[5] D'r wördt ok edocht det juust deur de starke ofnaome van 't dialectgebruuk, de mèensen d'r acht op geeft det d'r wat weerdevols dreigt kwiet te raken.[6]
D'r bint ok goenend die as mient det d'r in Nederlaand gien dialectrenaissance is, umdet jao veule Nederlaanders zegt dej 't dialect mut beholden, mar dit d'r niet toe leidt det de mèensen meer dialect praot.[7]
't Meertens Instituut, daoras ze Nederlaanse taal en cultuur bestudeert, hef een project 'Dialectrenaissance', waor ze an de haand van cultuurutingen zoas populaire meziek, cabaret, eredienst ezw., bekiekt wat veur veraanderings de dialecten in Nederlaand ondergaot in 't kader van de dialectrenaissance.[8]
Rifferenties
bewark- ↑ Henk Bloemhoff en Henk Nijkeuter (2004), Taal in stad en land: Drents, Den Haag: Sdu Uitgevers
- ↑ 2,0 2,1 Bruno van Wayenburg (mei 2006), 'De taal van de Keltische tijger', in: Onze Taal
- ↑ Dialecten in Nederland en Vlaanderen
- ↑ Marc van Oostendorp (2000), 52 weetjes over Nederlandse dialecten: 'In dialecten werd vroeger niet geschreven. Dialect sprak je de hele dag, maar je had de pen nog niet in je hand of je schakelde over naar de standaardtaal. Pas in de negentiende eeuw kwam hier aarzelend verandering in.'
- ↑ Marc van Oostendorp (2000), 52 weetjes over Nederlandse dialecten
- ↑ Louis Peter Grijp, 'Is zingen in dialect Normaal? Muziek, taal en regionale identiteit', in: Zingen in een kleine taal, Volkskundig Bulletin, jaorgaank 21, nummer 2, oktober 1995
- ↑ Herman Vekeman en Andreas Ecke (1992), Geschichte der niederländischen Sprache, Bern, ISBN 3-906750-37-X
- ↑ Projectbeschrieving 'Dialectrenaissance' van 't Meertens Instituut
|
Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek. |