Zimbabwe
Zimbabwe, officiääl de Republik Zimbabwe, is en land in et süden van Afrika. Et ligt ineklemd tüsken de rivyren de Zambezi un Limpopo. Nåberlanden sint Süüdafrika in et süden, Botswana in et süüdwesten, Zambia in et noorden un Mosambyk up et ousten. De grötste stad is de höyvdstad Harare. De eynnågrötste stad is Bulawayo. Et land hevt ungeväär 15 miljoon inwoaners, dee by mekander sou'n 16 språken küret. De meyste lüde spreaket engelsk, sjona of ndebele.
| Republic of Zimbabwe (engelsk) 15 andere officiäle namen: | ||
 |
 | |
.svg) Kaarte van Zimbabwe
| ||
| Informasie | ||
| Sproaken | 16 officiäle språken: Tsjewa, tsjibarwe, engelsk, kalanga, "Koisan" (wårskynlik Tsoa), Nambya, Ndau, Ndebele, Sjangani, Sjona, "gebarenspråke", Soto, Tonga, Tswana, Venda, Xhosa | |
| Heufdstad | Harare | |
| Regeringsvörm | presidentiäle republik | |
| Geleuf | Kristendom (84,1%)
ateisme (10,2%) 4,5% natuurgodsdeenste 1,2% anders | |
| Laand en inwonners | ||
| Oppervlakte | 390.757 km² | |
| Inwonners - Dichtheid |
15.121.004 (2022) 29 inw./km² | |
| Koordinaten | Koordinaten untbrekket! Help mid. | |
| Oaverig | ||
| Volksleed | "Blessed be the land of Zimbabwe" "Eseagend is et land Zimbabwe" | |
| Munteenheid | Zimbabwaansken dollar Amerikaansken dollar ($) | |
| Tiedzone | UTC+2 (CAT) | |
| Web | Kode | Tel. | .zw | ZW | 263 | |
Vöär in de neagende eywe, in de late ysertyd van et land, bouwden de bantu's (dee sik later de sjona solden nömen) de stadståt Grout-Zimbabwe. Et wör eyne van de belangrykste handelscentrums van Afrika. Teagen de 11e eywe güngen see oaver de handel in gold, ivoor en koaper vanaf de swahiliküste, dee weader verbünden was med de arabiske un indiske ståten. Teagen et midden van de 15e eywe was de stadståt verlåten. Van dåruut wör et Köäningryk Zimbabwe stichted un dårnå de Rozvi un Mutaparyken.
De britske Süüdafrikaanske Kompagny van Cecil Rhodes teykenden de grensen van Rodesie in 1890, nå et veröäveren van Masjonaland. In 1893, nå swåren weaderstand van de matabele, wör ouk matabeleland der by edån. In 1923 güng Süüdrodesie as selvstürende britske kolony voordan. In 1965 rööp de witte minderheidsregeyring et unafhangelike Rodesie uut. Zimbabwe wör internationaal eweyrd weagens de dårupvolgende börgeroorlog med swarte nationalisten den 15 jår duurden. Uutendelik wör der vreyde beküerd; Zimbabwe untstünd in april van 1980. Et duren neet lange of Zimbabwe slöät sik an by et Gemeynebest. Ümdat de regeyring van et land under Robert Mugabe internationale wetten skünd, wör et in 2002 eskorsd. In december 2003 tröäk et sik heylemål torügge uut et Gemeynebest.
Do as syne ZANU-PF-partye de verkesingen wün in 1980, wör Mugabe Eyrsten Minister van Zimbabwe. Dat bleav hee ouk, un hee was president van Zimbabwe van 1987 töt at hee der med uutskeiden in 2017. Under syn skrikbewind beheyrsden de veiligheidsdeenst et land un behandelden de lüde as old vuul. Tüsken 2000 un 2009 güng et bargdale med de ekonomy van et land, un et geld was gin dryte meyr waerd. Et tröäk weader wat by do as de lüde möchten betalen med andere münten as de zimbabwaanske dollar. De groi is inmiddels weader afeswakked. Up 15 november 2017, nå en jår van protesten teagen Mugabe syne regeyring un de rap krimpende ekonomy, greyp et leager in. Mugabe kreag huusarrest, un et leager dee nen ståtsgreyp. Ses dage later gavven Mugabe sik oaver. Seyd dee tyd is der Emmerson Mnangagwa president.
Zimbabwe is lid van de Vereynigde Natys, de Südelik Afrikaanske Untwikkelingsgemeynskop, De Afrikaanske Uny un de Vrymarkt vöär Oustelik un Südelik Afrika.