Den Helder
Den Helder (Westfries: Helder) is de noordelekste gemeente op het vaastelaand van de Nederlandse previnsie Noord-Hollaand. De streke woar Den Helder ligt neumt zi-j de 'Kop van Noord-Hollaand of Noordkop'. De gemeente had vanof 1 december 2007 58.036 inwonners op ne oppervlakte van 178,83 km² woarvan 133,42 km² water. In de stad zelf wont rundum 45.000 leu.
| Gemaente Den Helder | ||
 |
| |
| (Vlagge van Den Helder) | (Waopen van Den Helder) | |
 Lokatie van de gemeante Den Helder
| ||
| Informasie | ||
| Proveensie |  Noord-Holland
| |
| Heufdplaatse | Den Helder | |
| Geografie en bevolking | ||
| Öppervlakte - Laand - Water |
178,84 km² 45,41 km² 133,42 km² | |
| Inwonners Bevolkingsdichtheid |
58.222 (1 jannewaori 2007) 1293 inw./km² | |
| Koordinaten | 52° 58′ N, 4° 46′ O
| |
| Aoverig | ||
| Belangrieke verkeersaoders | N9, N99, N250, spoor K | |
| Netnummer | 0223 | |
| Postkode | 1780-1788 | |
| Offisiële webstie www.denhelder.nl | ||
Geskiednis
bewarkDe meiste inwonners van de gemeente Den Helder wont in de geliekeneumde stad, rundum 44 doezend leu. De belangriekste dealn van Den Helder bunt Ni-j Den Helder, De Schooten en de Helderse binnenstad. De aandere inwonners van de gemeente wont in de kernen Julianadorp (rundumme 15.000) en in Huusduunen (rundumme 1000). Dizze kernen wodt noe as wieken ezene, umdat ze kort bi-j de stad Den Helder ligt. Huusduunen is het eurspronkeleke Den Helder; later kwam naobi-j Huusduunen nen tweeden kern. Dizzen wierd Helder eneumd en dat is et begin ewest van het hudege Den Helder.
Helder en et grondgebeed van de hudege gemeente Den Helder beheurden in de vrögge Middeleeuwn tot de Gouw.
In de Fraanse tied wierd begonnen met den anleg van nen marinehaven. Ok noa het vortgaon van de Fraansen in 1815 blef de marine in Den Helder, dee et uutbouwden tot heur belangriekste steunpunte. Loater kwam Julianadarp doarbi-j. Den Helder is eigenlek een vri-j ni-je gemeente met nen olden eursprong.
Betekenis name
bewarkSommige leu legt de eursprong van den naam in een zeegat eneumd Helledore, wat "deure noar de helle" betekent. Weagens de 'strategiese' plaatse van et zeegat, wat noe et Marsdeep wöd eneumd, zol dit ne helle ewest wean veur vi-jandeleke scheape dee de Zuderzee opvaarn wollen. Moar miskien een fabel, starke praotjes, 'propaganda' of een verhaaal rundum dit gebeed. Dit is ok weerumme te vindn in de ni-jere name Den Helsdeur Den name Helder verwis meer als woarschienlek noar Helle/Helde, wat 'helling' of 'afloapend stuk laand' betekent, of 'Helre', wat ne 'kleine zandegere rugge' is. Den Helder heetten veurhen ook 'Ni-jendeep': de inwonners neumt ze nog steeds 'Ni-jendeepers'. Zi-j wod ok wal 'Jutters' eneumd.
Algemeen
bewarkDen Helder is bekand as den thuushaven van de köninkleke 'marine' dee nen belangrieken warkgeaver veur de stad en umgeavink is. De meiste marine-warkzaamheden bunt dan ok in of noabi-j de stad: de meiste kriegscheepn hebt doar euren thuushaavn. Doarnoast gif et ok nen onderholdsscheepswarf, bunt er meerdere warkplaetse en opleidingen en is noabi-j de stad ok nog n marine-vleegveld en ne marinierskazerne op Tessel.
Op 22 januari 2005 brak der braand uut in et monumentale veurmalige stadhoes van Den Helder an de Karkgrachte. Noe is et hoes weer in de olde stiel restaureerd. Et hoes is ebouwd in 1851 in art deco stiel. In de joaren '20 is doar ok een weeshuis ewest.
Den vuurtoorn van Den Helder wöd Langen Jaap eneumd en steet bi-j Huusduunen. Dizzen vuurtoorn is den langsten geetiezern vuurtoorn van Europa (63,45m). Den 16-ziedigen toorn is ebouwd in 1877. Het lech kon op 1 april 1878 ontstokken wodden.
Stelling Den Helder
bewarkDe Stelling van Den Helder is Nederlands oldste militairre verdeadigingsliene. Den anleg van et eersten fort van de Stelling van Amsterdam begon pas in 1880, zo’n 65 joar noa et kloarkommen van et belangriekste deel van het verdeadiginks bouwwark in den Kop van Noord-Hollaand. In vergelieking met de liene rundum Amsterdam hef de Helderse liene wál een militair gebruuk ehad. Moar, de letsten joarn is neet veul edoane om de Stellink van Den Helder te beholden. De gemeente is veurneamens de Stellink weer zichtboar te maakn. De tröpkes forten langs de stellink wödt verni-jd. De Liniediek wöd weer beater zichtboar emaakt en möt een mooi wandelgebeed wodden en boavendeen völle vri-jetiedsmeugelekheden goan geavn.
Bezeensweerdig
bewarkMusea en aandere bezeensweerdigheden in Den Helder bunt:
- Fort Kiekduun, in 1811 deur Napoleon Bonaparte ebouwd.
- Marinemuseum
- Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers
- Käthe Kruse Poppen- en spölgoodmuseum
- Cape Holland Willemsoord
- Nasjonaal Vlootdage van de Könninkleke Marine
- Oranjerie De Greune Pearel
- Kunst & Natuur projekt De Nollen
Uutgoande verwiezingen
bewarkGalleri-je
bewark-
Fort Kiekduun in Den Helder -
Soldoatnhuze in Helder -
Langen Jan Den Helder
| Perveensie Noord-Hollaand | | ||
|---|---|---|---|
|