Bekbargen
Bekbargen (ok wel: Beekbargen; Nederlands: Beekbergen) is n darp en vroggere gemeente in de gemeente Apeldoorne, in de Nederlandse provinsie Gelderland. t Darp, dat op de rand van de Veluwe ligt, net ten zuden van de plaatse Apeldoorne, besteet buten de bebouwde komme veural uut bossen in t zuudwesten en landbouwgrond in t noordoosten. Buten de bebouwde komme he'j naost t buurtschop Engeland n antal bungalowparken, kämpings en hotels. Ok he'j verschillende verzörgingstehuzen en t daklozenopvang Het Hoogeland. Begin 2014 had Bekbargen 4.473 inwoners. Van dat antal woonde drie viefde in de kern van t darp.
Darpskern
bewarkSentraal deur de kern van Bekbargen löp de Darpstraote, waor de meeste winkels en horeka-zaken zitten. Ok he'j daor t multifunksionele sentrum "De Hoge Weye", waorin onder andere de enigste basisschole van t darp zit, de uut 1818 stammende OBS Beekbergen. In de buurte van de Darpstraote he'j de uut de 15e eeuw stammende hervormde karke. In Bekbargen steet ok n griffemeerde karke, de Eben-Haëzerkarke, waorvan t gebouw uut 1960 stamt.
Bekbargen is ontstaon in de 11e eeuw nao de bouw van n veurganger van de hervormde karke zo as die de noe steet. In 1860 begun n bevolkingsgruui die zich veurnamelik in de 20e eeuw veurdee. Deur die bevolkingsgruui is t darp zo groot eworden as t noe is.
Eerste vermelding
bewarkDe eerst bekende vermelding van t darp Bekbargen mit zien name kömp uut de hoge middeleeuwen. Zo vun der volgens n geschrift uut 1243 n rechtszitting plaatse op de Uchtelerbarg in de buurte van Bekbargen (in t geschrift Bekberge eneumd). De presieze Latiense tekste is: "in monte, quu dicitur Uchtelerberg, prope Bekberge". Op die barg in Ugchelen ha'j t Herenhul, waor töt de 17e eeuw rechtesproken wordden. In de zelfde eeuw bint ze begunnen mit de ontginning van de moerasbossen in t baekdal van de Olde Baeke. De grond wordden gebruukt as weiland veur beesten en deur de ontginning gruuiden de totale oppervlakte van de landbouwgrond.
Geografie
bewark| Angrenzende plaatsen | ||
|---|---|---|
| Ugchelen | Apeldoorne | |
 |
Lieren | |
| Hoenderloo | Loenen | |
Bekbargen ligt an de rand van de Veluwe, en ok op de rand van die stuwwalle, die op dat punt aovergeet in de Iesselvallei. Deur zien ligging op de flank van die stuwwalle is t darp n flankesdarp. De stuwwalle ontstaon is tiejens t Saalien. De geologie van t darp mit n variasie van baekdallen en dekzanden hef t darp n antrekkelike plaatse veur bewoning emaakt. De dekzanden bint ontstaon tiejens t Weichselien, de veurige iestied. Deurdat de Noordzee destieds dreugelag bracht de wind t zand van de baodem van de Noordzee naor t vasteland van Nederland. De leste iestied zörgden ok veur erosie van de stuwwalle, deurdat smeltwater aover t land stroomden. Umdat de grond permanent bevroren was, kon t smeltwater niet de grond in. Deur t natter wordende klimaot ontstonnen op de dekzanden bossen in Bekbargen en zien umgeving. Deur t verdwienen van veule planten ontstonnen der later in t gebied nog podzolgronden. Korter elejen is t landschap van Bekbargen veranderd deur vroggere landbouwmethodes. Veurbeelden van aoverbliefsels daorvan bint de wildwallen en de openakkers die gebruukt wordden veur landbouw mit behulp van heedvelden.
Deur Bekbargen löp ene baeke, de Olde Baeke, die in veurgaonde eeuwen gebruukt wordden um watermölles in bewaeging te brengen. Die watermölles wordden gebruukt veur t malen van graon en t maken van papier. De baeke löp deur n baekdal.
Uutgaonde verwiezing
bewark
|
Commons: Bekbargen - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
|
Dit artikel is eskreaven in et oustveluwske dialekt van Bekbargen, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze. |