Klemboon
De klemboon of sniejboon (Phaseolus vulgaris) is een plaantensoorte uut de femilie van de vlinderbloemigen mit breje, platte peulen, dee fien-esnejen egeten wonnen, um op disse meniere de geur op z'n volst tot zien rech te laoten koemen. Ouwe rassen vormen een draod deurdat de roggenaod van de peule verhout, mar tegensworig bin de meeste rassen draodloos. Disse ouwe rassen vormen een scharp draod as ze te laote epluk wonnen, daordeur wonnen de klembonen oek wel scheermesjes eneumd.
Der is een stamvariant, de stamklemboon en een klimmende (wiendende), de stokklemboon. De stokklemboon wonnen zowel in de vollegrond as onder glas eteeld. In Nederlaand wonnen in de prefessionele teelt allinnig stokklembonen eteeld. Allinnig de volkstuunder teelt oek stamklembonen.
Teelt bewark
De bonen wonnn an stokken of touw eteeld. As stokke wonnen meestentieds een tonkinstokke gebruuk, mar oek wilgenstokken bin iezelig goed bruukbaor. Umdat de peulen nogal vliezig kunnen wonnen mut der minsens dree keer per twee weken eoogs wonnen. Der kan meestentieds 10 tot 12 keer per teelt eoogs wonnen.
De volgende vollegrondsteelten wonnen onderscheien:
- Vrogge teelt. Veur disse teelt wonnen de bonen onder glas veur-ekiemd. Der wonnen tussen half april en begin mei in perspotjes van 8 centimeter ezeid en ongeveer tien dagen laoter uut-eplaant onder plastic of in de vollegrond. Der wonnen van begin juli tot half augustus eoogs.
- Normale teelt. Vanof half mei wonnen der ter plaose ezeid. De oogs begint an 't einde van juli.
- Laote teelt. De bonen wonnen in juni ter plaose ezeid. De oogs vuilt van 't einde van augustus tot 't einde van september as der neet eerder nachvors optreet.
De plaantofstand bie stokklembonen kan nogal es verschillen. Een veulgebruken plaantofstand is 120 × 50 centimeter. De plaantofstand bie stamklembonen is 50 centimeter tussen de rie en 12 centimeter in de rie.
Rassen bewark
- Helda is een stokklemboon en wonnen veul eteeld. De loch- tot middelgreune peule is rech tot zwak ebeugen en 22 tot 26 centimeter lange. De peule is draodloos. De plaante is onvatbaor veur rolmozaïekvirus, mar vatbaor veur zwarte vaotziekte, scharpmozaïek, topstarfte, stippelstrepe en vlekkenziekte.
- Admires is een stamklemboon. De peule is draodloos.
Inhoudstoffen bewark
De voedingsweerde van 100 gram varse klembonen is:
| Energetische weerde | 75 kJ | |
| Koolhydraoten | 2 gram | |
| Eiwit | 2 gram | |
| Vet | 0,2 gram | |
| Vitemine C | 15 mg | |
| Caroteen | 0,20 mg | |
| Vitemine B1 | 0,07 mg | |
| Vitemine B2 | 0,06 mg | |
| Calcium | 40 mg | |
| Iezer | 0,5 mg |
Ziektes bewark
De klemboon kan an-etas wonnen deur rolmozaïekvirus, zwarte vaotziekte, scharpmozaïek, topstarfte, stippelstrepe, vlekkenziekte (Colletotrichum lindemuthianum), roes (Uromyces appendiculatus) en vetvlekkenziekte (Pseudomonas syringae pv. phaseolicola).
Nedersaksisch bewark
- Achterhooks:
- brokkebonen
- fietsebonen
- sne'jbeune
- Drèents: ...
- Grönnegs:
- sniebonen
- snitjebonen
- padliggers
- knipselbonen (snitjebonen dij n poar moand ien t solt legen hebben)
- Sallaans: ...
- Stellingwarfs: ...
- Tweants: ...
- Urkers: ...
- Veluws:
- sniejbonen
- snipperbonen (Attem)
- scheermesjes, -messies, -messen
- klamppinnen (Lieren)
- klemboon (Nunspeet)
- dikke jennen (Apeldoorne)
- taobassen, taobasten (Apeldoorne)