Oostvaardersplassen

De Oostvaardersplassen bint een netuurgebied van um-en-bi'j zesduzend bunder (60 km²) tussen Almere en Lelystad in de Nederlaanse pervincie Flevolaand. Ze bint van internationaol belang as meras- en oaverwintergebied, en bint beparkt toegaankelijk veur bezukers. Ie kunt grofweg een nat en een dreug gedielte underscheiden.

Ontstaon

't Laandschop holdt ze open veur watervogels

Toen de Zudelijke Flevopolder dreugvöl, was 't gebied daoras now de Oostvaardersplassen ligt as indestrieterrein bestemd. Umdet d'r veule zaandputten waren en 't laand vri'j leeg lag, was 't een nat gebied daoras hiel rap riet, laampepoetser en willingbomen gruiden. Al gauw vunden 't gaanzen, enten en 't toendertied zeldzaome baordmannegien. Umdet 't al gauw dudelk was det dit een belangriek netuurgebied was, mus 't tracé van de spoorliende Almere-Lelystad um-eleid wörden en in 't zogenaamde badkupe-medel uutevoerd wörden.

Ontstaon van netuurlijke bos

In 't dreuge gedielte loopt köppels heckrunder en koniks, een peerdesoort. Ok bint d'r roedels edelherten. Dizze grote weidende dieren heurt - samen mit de elaand, de wisent en 't wilde zwien - thuus in de Europese bos. Deur heur weiden blif 't laandschop open en vervalt 't niet töt een roegte. Op de duur zult deur successie de willingbomen vortgaon en stee maken veur een open laandschop. Hierin kunt plaanten as de bekketrekker, de brummel en de hagedoorn heur stee vienden, umdet zi'j ofweer hebt tegen de weidende dieren. Zo kriej een milieu daorin bomen as de ieke heur vestigen kunt. Bescharmd deur bosraanden kunt stokken netuurlijke bos ontstaon.

Beheer en context

Oorspronkelijk was d'r in de ni'je polder een terrein epland speciaol bestemd veur gaanzen. Umdet de gaanze massaal hen de Oostvaardersplassen trök, hef dit dier altied belangriek ewest in de planning. 't Terrein det now deur Staotsbosbeheer beheerd wördt hef alderhaand poelen, zodet reigerachtigen niet wied of van heur broedgebieden eteri'je kunt vienden. Veur bezukend volk is d'r an de Knardiek een bezukerscentrum mit een kuierroute van vief kilemeter.

Ontwikkeling van 't gebied

Toen de Flevopolder dreug völ, wördden d'r vanuut vliegtuugies riet uutezi'jd. Dit kwaamp, samen mit 't zaod van de willingboom, al vlogge töt ontwikkeling. In de Oostvaardersplassen ontstunden zo grofweg drei gebieden: rietlaand, willingbos en water. 't Dreuge gebied wördden veur een diel an-emeuken en in-ezi'jd mit grös. Mit det dit gebied veur de netuur vri'j kwaamp, wördden gröppen dicht emeuken en poelen egraven. D'r ontstund een roegte die veur de grote weidende dieren beschikbaor kwaamp.

't Hollaanse Holt

An d'aandere kaante van de Knardiek lig de bosanplaant 't Hollaanse Holt. Dit mut een ienheid gaon vörmen mit de Oostvaardersplassen. Der heckrunder gaot dit gebied lichtkaans niet bewonen vanwege 't gevaor veur 't pebliek. Ie markt det de bomen vanuut 't Hollaanse Holt de Oostvaardersplassen in trekt.

't Oostvaardersveld

Ten noordoosten van de Oostvaardersplassen lig een gebied van 260 bunder daorin ze verschillende milieus zoas die in de Oostvaardersplassen veurkoomt in 't klein maakt. Dit gebied wördt een etelaosie veur 't volk umme 't plaanten- en dierenleben van 't grote gebied te bekieken.

Vreteri'je an de Fluitbos

De Fluitbos

An de Almeerse kaante, teeng 't industrieterrein an, lig de Fluitbos. In dizze oorsprunkelijk bosanplaant kapt ze bomen en plaant ze inheemse bomen, zodet de bos d'r netuurlijker uutsig. Edelharten en reegies hebt heur weg hen 't Fluitbos evunden, wat aj goed kunt ziene an de vreteri'je an de bomen. Veur netuurliefhebbers betiekent dit dej de ontwikkelings in de Oostvaardersplassen vanuut Almere volgen kunt; hierveur bint kiekbulten en kuierpaden an-elegd.

De Oostvaardersdiek

In 2003 bint ze begonnen mit de verhoging van de Oostvaardersdiek töt 'Deltaheugte'. De diek an de kaante van 't Markermeer verhoogt ze 1,60 m bi'j Lelystad en 0,20 m bi'j Almere. Hierdeur nemp de netuurweerde van de begruuiing langes de diek of en zal ok de vogeltrekke beïnvloed wörden. As compensaosie veur 't vortgaon van een stok Oostvaardersplassen legt ze butendieks een luwtegebied van tien bunder an. Dit gebied krig wieder een functie as paaiplekke veur vissen, en halverweengs tussen Almere en Lelystad kump d'r een anlegstee veur de pleziervaort kortbi'j een uutkiekpunte oaver de Oostvaardersplassen.

Ekelogische verbiendingszones

Deur ekelogische verbiendingszones is d'r contact mit de Lepelaarsplassen en 't Pampusholt. Mar dizze zones bint niet geschikt veur vissen en weidende dieren.

Ze wilt ok een verbiending maken mit de Veluwe, in de hoop det de weidende dieren van daoruut deur 't Horsterwold de Oostvaardersplassen in de mute gaot. 't Wilde zwien, de das en de rode kateker zult dan ok in de Oostvaardersplassen veurkommen.

Umdet de Oostvaardersplassen in een ni'je polder ontstaon bint, bint d'r veule soorten plaanten en dieren die heur ekelogische stee, heur niche, nog niet hebt in-eneumen. De uuteprakkezeerde ekelogische verbiendingszones bint belangriek um hen de Oostvaardersplassen en weerumme te kunnen trekken. Vogels kunt makkelk ummegaon. Veur 't baordmannegien bint de rietvelden essentieel ebleken.

Aandere dieren as de edder, de boomkikkerd en de grote modderkroeper koomt niet vanzölf in de polder. Dizze kunt d'r in ebrocht wörden, umme zo heur stee in heur biotoop te kunnen innimmen. Ok bint d'r partie plaanten nog niet; de zwaonebloeme hebt ze in 2003 nog niet eziene.

Ontwikkelings

In een jong gebied as de Oostvaardersplassen bint d'r alderhaand percessen waordeur 't gebied veraandert. 't Gebied is now al toonangebend, mar krek 't perces van veraandering mak de Oostvaardersplassen zo spannend.

Ontwikkelings in de flora

Deur störmen, vreteri'je en gengelderi'je wördt de oorspronkelijke willingbos aal opener. In 't veld koomt staorigiesan hagedoorns op. Daoras koenen en peerde 't riet hebt op-evreten, ontstiet gröslaand. Toeverdan begunt ok klaovers en aandere plaanten hier heur niche te vienden. De massaol op-ekommen vledder nemp weer of. Allennig 't edelhart et de vledder. Jonge hagedoorn viej mit in veur 't pebliek toegaankelijk gebied.

Ontwikkelings in de fauna

De netuurweerde veur mit name de vogels is machtig groot; niet minder als 29 soorten vogels in de Oostvaardersplassen valt under de zonuumde ienpercentsnörm. Hierunder valt zeldzaome vogels as de rietdompe en de kleine zulverreiger, mar ok algemiene soorten as de grauwe gaanze, daoras d'r gemiddeld 33.000 van te vienden bint. De inrichting van 't poelengebied bliekt hierin een belangrieke rolle te speulen: 't antal nusten van de zulverreiger en lepelaar giet staorigan umhoge.

In 2002 is veur 't eerst een nust ebouwd deur een paar juveniele visaorends. 't Wi'jden veurtiedig um de boom deel. Ze hoopt det de visaorend in 't gebied töt bruden kommen zal. Ok de zwatte eileuver en de zeeaorend bint mit wisse riegelmaot in de Oostvaardersplassen te ziene. De zeeaorend hef hum in 2006 as bruudvogel evestigd.

De ringslange kump now veur in 't hiele gebied, en de bever hef hum töt naober van de aolscholverkelonie emeuken.

Ontwikkelings in de visstaand

De Oostvaardersplassen bint arm as 't um vis giet. Nog mar vieftien soorten vis bint d'r bekend: aol, braosem, dreistiekelige en tienstiekelige stiekelspoor, leerkarper, pos, baors, ruusvoorn, schubbekarper, serpeling, snoekbaors, spegelkarper, zulverwiende en zunnebaors. D'r bint gien plannen umme vissoorten as de grote modderkroeper d'r bi'j te doen, al kunt zukke vissoorten niet zölf hen 't gebied trekken. Ok geleuft ze det op 't lange leste de aol veur de Oostvaardersplassen verleuren zal gaon.

Op dit mement zit de waters van de Oostvaardersplassen proppende vol mit volwossen schubbekarper. Dizze karper hef haoste gien predaosie. De komst van de Europese otter en Europese meerval is welkom as een menier um roemte te maken veur meer diversiteit. Dizze diversiteit is neudig as dieren as de zeeaorend en de visaorend in dit gebied heur stee vienden mutten.

Abiotische ontwikkelings

De Oostvaardersplassen bint ontstaon in een ni'je polder. De klei is daorumme nog an 't beklinken, waordeur 't natte gedielte relatief aal hoger kump te liggen ten opzichte van 't gebied rondumme. Deur dit natte gebied te umdieken blieft de dreuge gedieltes dreug en de natte gedieltes nat.

In 't dreuge gedielte is de boabenste laoge van de boadem gaondeweg verarmd. Dit leidt töt verandernde umstandigheden veur alderhaand kruud en töt successie. Plaanten die ienkeer anslaot, kunt mit heur diepere wortels nog aal de rieke kleiboadem vienden.

Gaanzen
Reejen
Bos
Peerde

Werdering veur de Oostvaardersplassen

In 2004 is 't Europees diploma veur netuurbeheer veur de eerste keer verlengd. Veur de volngde verlenging in 2009 mut nog een antal zaken eregeld wörden.

Bufferbos

De ekelogische verbiendingszone hen de Lepelaarsplassen bint ze an 't uutbreiden mit een bufferbos, begund in 2004, die een buffer vörmt mit 't Almeerse industrieterrein 'de Vaort'. De bestaonde fietspaden langes de raand van de Oostvaardersplassen zult hierop ansluten.

Beparkings

De weidende dieren dut 't uutstekend; de köppels breidt heur rap uut en daormit kump een ende an de gruui in zicht. As d'r gien voedsel is, zult d'r meer dieren starben en zult d'r minder naokommelingen weden. Dit is een netuurlijk gegeben, mar volngs de veewet is de beheerder verantwoordelijk veur zien biesten. Hierdeur mut kedavers van de konik en 't heckrund vortehaald wörden, en partie lu stelt det d'r in de winter bi'j-evoerd wörden mut. 't Zol ok betieken det as d'r een epidemie van beveurbield mond-en-klauwzeer is, ze biesten mut ofmaken.

't Edelhart valt ja niet under de veewet; daordeur kunt kedavers van een hart wal liggen blieben. Wanneer de wisent zien entree mag maken, het ok dit dier 'wild'. Zowal 't edelhart as de wisent kan lieden an ziektes die aj ok under de 'biesten' viendt. Mar de kedavers bint een welkome voedselbron veur kri'jen, raben, aorends en in 2005 zölfs een monniksgier.

Anno 2005 leeft d'r in 't gebied um-en-bi'j 1500 edelharten, 1000 konikspeerde, 500 heckrunder, 100 reeën en 100 vossen. De jaorlijkse starfte under de edelharten is rond de 20 percent. D'r is gien gruui meer en de jaorlijkse starfte grip veural um heur hen in de kolde en voedselarme wintermaonden, boabenal in meert. Staotsbosbeheer hef ekeuzen veur een beheer waorbi'j de netuur heur gang gaon mag, en grip niet in. Dit hef töt gevolg det veule van de 3000 dieren durende de winter aal meer vermagert en 't er van de honger toe doet. Um wieder lieden te veurkommen wördt de dieren daoraj van verwachten mag det ze niet lange meer te leben hebt of-escheuten.

Een toenimmend perbleem is 't vortgaon van verscheiden vogelsoorten uut 't gebied as gevolg van de grote weidende dieren. Dit perbleem hej ok op veul aandere plaatsen in Nederlaand, en kwaamp in de Oostvaadersplassen tussen 1997 en 2002, mit een gruuiend antal grote weidende dieren, töt uutdrokking in 't verdwienen van 30 töt 100 percent van alle bruudvogels van de open roegtes, weidegebieden en dreuge rietlaanden.

Orgenisaosie

Staotsbosbeheer beheert de Oostvaardersplassen.

Uutgaonde verwiezings

Commons: Oostvaardersplassen - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.