Schaarpezeel

Schaarpezeel (Nederlaands: Scherpenzeel; Schaarpezeels: Sjaarpezeil, Sjaarpezeel of Schaarpezeel; bienaom: Sjaarpedaarp) is n daarp en gemeente in de Gelderse Vallei, in de Nederlaandse provinsie Gelderlaand. De gemeente had op 1 mei 2014 zo'n 9.474 inwoners waorvan ongeveer 6.000 stemgerechtigd waren. De gemeente Schaarpezeel bestaot uut t gelieknaomige daarp mit de buurtschappen Ruwinkel en De Haor en n deel van de buurtschap Moorst.

Gemeynde Schaarpezeel
Vlagge van Schaarpezeel	Wapen van Schaarpezeel
Lokaty van de gemeynde Schaarpezeel
Informaty
Provincy	Gelderlaand
Höyvdplaatse	Schaarpezeel
Geografy en bevolking
Uppervlakde  - Land  - Water	13,81 km² 13,79 km² 0,02 km²
Antal inwoaners Inwoaners per km²	9.474 (1 mei 2014) 684 inw./km²
Koordinaten	52° 4′ N, 5° 29′ O
Oaverig
Belangryke weagen	N224
Netnummer	033
Postkodes	3925
Officiele websteade
www.scherpenzeel.nl

Geschiedenis

Eeuwen elejen was in Nederlaand nog spraoke van verschillende staotjes mit an de leiding bisschoppen, graoven, haartogen en laandheren. Ze probeerde hun macht te vergroten deur t veroveren van groend. Natuurlik ging dit gepaord mit oenderlinge twisten en oorlogen. In grensgebiejen van die oorlogen wieren verstaarkingen en verdedjigingswaarken ebouwd. Vermoedelik was dat ok t geval op de Veluwe, in t grensgebied van de toemaolige regio's 't Sticht' (wat noe de provinsie Utrecht is) en 'Gelre' (wat noe de provinsie Gelderlaand is). Juust in die grensgebiejen wieren burchten en kastelen ebouwd, die konden as veilige plek gebruukt worren.

Naom

De naom van t daarp is te verklaoren as "schaarpe zaol", waor ze n burg of verstaarking bedoelen. Schaarpezeel was n schaans op de grens van Gelre en t Sticht. Bie t plekje staot t Huus Schaarpezeel, wat in de 14e eeuw veur t eerst eneumd wort en t bezit was van de heren van Schaarpezeel.

Uutspraoken

In de umliggende daarpen van Schaarpezeel heur je verschillende plaogerige uutspraoken over t daarp:

• Bunschoten: De sjaopharder van Sjarpezeel sjeert z'n sjaopen dat t zund en sjangt is.
• Putten: In Sjaarpezeel sjeren ze de sjaap dat 't zund en sjaand is.

Provinsie Gelderlaand

Gemeenten: Aalten · Apeldoorne · Armelo · Arnem · Attem · Barg en Dal · Barreveld · Berkelland · Beuningen · Bronckhorst · Brummen · Buren · Deutekem · Doezebarg · Druten · Duve · Ee · Elburg · Epe · Harderwiek · Heerde · Heumen · Kulenburg · Lingeweerd · Lochem · Maasdriel · Montferland · Neder-Betuwe · Niekark · Nimwaege · Nunspeet · Olde Iesselstreek · Oldebroek · Oost Gelre · Overbetuwe · Putten · Renkum · Rheden · Rozendaal · Sjaarpezeil · Tiel · Voorst · Wageningen · Wenters · West Betuwe · West-Maas en Waal · Westervoort · Wiechen · Zaender · Zaltbommel · Zutfent

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Barreveld, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.