Amerika (kontinent)

kontinint
(döärstüürd vanaf "Amerika (werelddeylen)")

Amerika is een landmassa up et westelike halvrund dat ten ousten van de Groute Oceaan en ten westen van de Atlantiske Oceaan ligt. Amerika wördt oaver et algemeyn verdeyld in Noordamerika en Süüdamerika, mär der bestån ouk andere indeylingen.

Lokaty van Amerika.
Topografiske kaarte van Amerika.
Kaarte dee angivt in welke periode de landen unafhangelik ewörden binnen. Swart ineklöörde landen binnen neet selvstandig.

De name Amerika is afeleided van de italiaanske untdekkingsreisiger Amerigo Vespucci (1454-1512). Een wearldkaartee dee in 1507 döär Martin Waldseemüller epubliceerd wördde was de eyrst bekende publikaty wår de name in gebrüked wördde.

In de meyste språken wördt mid de termen Amerika en amerikanen vake allinnig de Vereynigde Ståten van Amerika en syn inwunners bedoold. Noord- en Süüdamerika hebben samen so'n 1.091.000.000 inwunners.

Status as wearlddeyl

bewark

De klassifikaty van Amerika as eyn enkel wearlddeyl in steade van meyrdere kontinenten wördt neet algemeyn aksepteerd. Traditioneel wörden in de engelskspråkige landen, en ouk in Neaderland, Noord- en Süúdamerika as twey kontinenten eseen dee döär et Panamakanaal eskeiden wörden. In een bült andere landen wördt Amerika al as eyn kontinent eseen. Van de vyv ringen van de olympiske vlagge dee de vyv wearlddeylen verteagenwoordigen, wördt Amerika döär een enkele ringe esymboliseerd.

Andere namen

bewark

In Europa steyt Amerika ouk wel bekend under de name de Nye Wearld. Under indiaanske aktivisten is sinds een pår jår de term Abya Yala in gebrüük as alternative name vöär et amerikaanske kontinent. Et westelike halvrund wördt ouk wel as synonym vöär et amerikaanske wearlddeyl gebrüked, alhowel kleine deyl van Afrika en Europa ouk up et westelik halvrund liggen.

Landen en gebeden

bewark

Suvereine ståten

bewark

Der binnen 35 suvereine ståten in de amerikas, 23 in Noordamerika en 12 in Süüdamerika:

Oaverseyske gebeden

bewark
  Dit artikel is eskreaven in et westveluwsk, in de Nysassiske Skryvwyse.