Grunnegs (spèllen)
De spèllen van t Grunnegs is n nait-offisjele veurkeursspèllen, baseerd op dijent van K. Ter Loan. t Is ôfstimd op de Nederlaandse spèllen om op dizze wieze de Grunnegse spèllen zo simpel meugelk te holden. Toch binnen der wel n aantel verschillen.
Oetgongspunten
bewark- Veul schrieven zo as t oetsproken wordt, dus gain politie, môr plietsie
- Wel grammoatikoal korrekthaid beholden, dus nait weden, môr wezen
- Zo veul meugelk de c vervaangen deur k of s, dus nait dialect, môr dialekt
- Engelse lainwoorden nait veraandern; dus gain sjört môr gewoon shirt, gain sörves mor gewoon service
- In geogroafische noamen de -en aachteraan zo veul meugelk vot hoalen, dus nait Leeuwarden, môr Leeuwerd
oetwaarkens en meer regels hieronder
Woorden ìndegend op -en
bewarkDizzent worden ien t Grunnegs voloet schreven, ondanks dat zai aaltieds ienslokken worden. Oetzönderns binnen (waark)woorden dij ìndegen op: -elen en -eren of -eling(en) en -ering(en). Hierbie wordt -n wel aachter de l of de r plakt.
Nederlaands | Grunnegs | Uutsproak |
kijken | kieken | kie'ng |
praten | proaten | proa'n |
paarden | peerden | pìdn |
voeren | vouern | vouwedn |
kletsen | kwedeln | kweejdoln |
Bie geogroafische noamen dij ìndegen op -en wordt de -en zo veul meugelk vot hoalt. Veurbeeld:
Grunnegs | Nederlaands |
Nimweeg | Nijmegen |
Lösse lettergrepen
bewarkNet as ien t Nederlaands het t Grunnegs gain klinkerverdubbelen bie waarkwoorden mit lösse lettergrepen:
Nederlaands | Grunnegs |
lopen | lopen (en dus gain loopen) |
duiken | duken (gain duuken) |
Oa of ao?
bewarkIen t Grunnegs bestaait gain twiefel: aaltied oa. Dus proaten, kloagen en knoal. As der in t Nederlaands n woord veurkomt mit n -oo dij n -oa oetsproak het, wordt dizze ien onveranderde vörm overnomen ien t Grunnegs. Dus gain noard of oar môr gewoon noord en oor.
Bie woorden as zo as (zoals) wordt t woord ôfbroken om te veurkommen dat de -oa oetsproken wordt as de -oo in noord.
Apostrof
bewarkAs der aan de rechter zied letters votvalen, den wordt de apostrof wel schreven. Valen der letters aan t linkerkaant vot, den wordt der gain apostrof schreven:
Wel apostrof | Gain apostrof | |
Nederlaands | De hond speelde met zijn bal. | Ik zag een hond. |
Grunnegs | d'Hond speulde mit zien bale. | k Zag n hond. |
In ain enkel gevaal wordt de letter aan t woord vastplakt: soavends, smörns, smiddags
t Votvalen van de -e in de wordt voak nait schreven of wordt vervongen deur t lidwoord "t", wegens grote overainkomst ien oetsproak.
U of ö
bewarkIen de Grunnegse toal binnen verschaaidene woorden woarbie de schriefwieze zo wel mit n -u as met n -ö wezen kin. n Goud veurbeeld hierveur is t woord Grunnen. Dit wordt in n groot dail van de provìnzie as Grunnen schreven, môr in Oost-Grunnen zel t eer as Grönnen spèld worden. Baide vörmen worden juust rekend. Op Wikipedie wordt de -u bruukt, omdat n veurkeursregel van t Grunnegs is, zo min meugelk vrumde taikens te gebruken.
Trema
bewarkIen t Grunnegs vaalt t Nederlaandse trema vot en wordt nait vervongen. As der n woord staait as Itoalie, wait de Grunneger dat hai of zai t oetspreken mout as Itoalië.
vv
bewarkAs woorden ien t Nederlaands twij moal -f hebben, bieveurbeeld "koffie", den wordt dit ien t Grunnegs dubbel -v, dus "kovvie". Woorden kinnen noeit ìndegen op n -v.
Grönnegse toalwiezer | |
---|---|
Oetsproak · Spèllen · Grammoatiek · Biezundere woorden · Woorden noar kategorie · Waarkwoorden · Geogroafische noamen · Zegswiezen A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z |