Eanske

Eanske ([æ̃ːnskə], Nederlaands: Enschede, tiedns Carnaval: Krekkelstad) is ne gemeente in Tweante in de Nederlaandse proveensie Oaveriessel. Eanske is de grötste stad van Oaveriessel. De stad lig zuudoostelik van Hengel en har in 2005 153.679 inwonners. De gemeente Eanske hef ne öppervlakte van 142,75 veerkaante kilometer en har op n eerstn jannewoari 2020 159.734 inwonners. Dat gef ne bevölkingsdichtheid van 1132 inwonners per veerkaante kilometer. Nöast de stad Eanske zölf heurt ok de döarpe Bokel, de Glanerbrug, Lönnker en Ossel töt de gemeente, net as de landelike gebeedn Twekkel en Goorseveald. De gemeente greanst in t oostn aan de Duutse gemeente Gronauwe (Borken, Noordrien-Westfoaln). In t zuudwestn lig Hoksebarge, in t westn Hengel, in t noordwestn Deenkellaand, in t noordn Oldnzel en in t noordoostn Loster.

Eanske
Stad in Nederlaand
(Vlagge van Eanske)	(Wapen van Eanske)
Bestuur
Provinsie	Oaveriessel
Gemeente	Eanske
Geografie en bevolking
Öppervlakte - Laand - Water	142,75 km² 141,09 km² 1,67 km²
Inwonners - dichtheid	159.734 (1 jannewaori 2020) 1132 inw./km²
Koordinaten	52° 13′ N, 6° 54′ O
Aoverig
Netnummer	053
Postkode	7500-7549
Offisiële webstae
www.enschede.nl

Topogroafiese koarte van 2013.

Geschiedenis

Eanske kreag um en noabiej 1300 stadsrechtn, dee in 1325 duur de bisschop van Uutrech wördn bevestigd. De stad steln nich völ vuur tötdat in de 18e eeuw t linngoodbedrief opkwam. Noadat Belgie in 1830 onofhaankelik van Nederlaand wördn, wördn disse industrie in Tweante duur t riek subsidieerd. Eanske wördn doarbiej de heufdplaats van t linngood. In 1862 braandn de stad noa-an heelmoals of, woarnoa de ontwikkeling van de tekstielindustrie nog völ sneller gung. In de joarn zestig en zeuvntig van de 20e eeuw gungn völle fabriekn oaver de kleenk, in de joarn zeuvntig en tachntig voalgn de ofbraak van de gebouwn. Eankeld n deel van de hal van Jannink wördn museum. In de joarn neegntig kwam der n plan um Boorn, Hengel en Eanske biej mekaar te trekn as Tweantestad. In 2000 wördn dit plan daal smetn. Now vörmt Eanske tehoop met Hengel, Boorn en t Duutse De Gronau ne agglomerasie met kort-an 400.000 inwonners.

Op zoaterdag 13 mei 2000, nen mooin meidag, pleern ne veurwearkopslagplaats oet mekaar. Biej disse veurwearkraamp, woarbiej de hele buurt Roombeek wördn vortvaagd, kwamn 23 leu oet de tied en raakn biejnoa doeznd leu gewoond. In de tien joar doarnoa is dr ne hele nieje wieke wier opbouwd. t Onderzeuk noar de oorzaak van de raamp löp nog.

Vandaag an n dag hef Eanske ne universiteit (Universiteat Tweante), n konservatorium, ne keunstakademie, ne hogeschole, wat museums (woaroonder t rieksmuseum Tweante) en n vleegveald (Enschede Airport Tweante). De voetbalklup FC Tweante kump oet in de eredivisie en spölt in de Grolsch Veste.

Stadsdealn

Eanske is önnerverdeald in 5 stadsdealn.

• Stadsdeal Sentröm (Binnenstad, Boddenkaamp, De Bothoven, t Getfert, Heugelaand Noord, Horstlaanden-Vealdkaamp, Loares, Lasonder-t Zeggelt)
• Stadsdeal Noord (Lönnker, Deppenbrook, Bolhoar, Mekkelholt, Roombekke, Twekkelerveald, Rigtersbleek, Bruggenmors, Universiteat Tweante)
• Stadsdeal Oost (Wooldrik, Velve-Leendenhof, De Eschmarke, t Ribbelt, Stokhorst, Dolphia, t Heugelaand, Glanerbrug)
• Stadsdeal Zuud (Wesselerbreenk, Helmerhook, Stroinkslaanden, Brookheurn)
• Stadsdeal West (Bosweenkel, Ruuwnbos, Pathmos, Stadsveald, t Bruggert, t Zwering, t Hawengebeed, De Marssteade, Bokel, Ossel, Twekkel)

Transport

Stroaten

De wichtigste wegge van Eanske is de Ringe, ok wal bekeand as n Seengel. Disse löp öm de wieke Binnenseengelgebeed hen en zörg derveur det de Binnenstad nich te völ verkear möt verwarken. Vanof de Ringe goat der völle wichtige stroaten noar de boetenkaante van de stad: de Westerval en Zuderval zorgt derveur de't sentrum met de A35/N35 verbönnen is, moar t is ok dreks verbönnen met de wegn noar Hengel, Hoksebarge (N18), Buurse, Alstea, de Gronauwe, Loster, Oldnzel en Döarningn. Disse wegn öntspreengt in de Binnenstad, moar wört pas warklik grötte noadet zee de Ringe passeard bint.

Öp t loatst is der ok nog de boetenste ringe, dee start biej de Universiteat Tweante en dan deur t Hoawngebeed, kruuzend met de N18, laanks de Helmerhook, deur Wesselerbreenk en Stroinkslaanden, deur t plattelaand noar t Wooldrik, laanks Velve-Leendenhof en Stokkerst biej n dreaspröng van de Oldnzelsestroate en Lösterstroate endet. Disse roete geet oawer de Auke Vleerstraat, Usselerrondweg, Broekheurnerring, Zuid-Eschmarkerondweg en Noord-Eschmarkerondweg.

Treane

Stasjonpleane Eanske.

De gemeante Eanske hef vier treanstasjons: Stasjon Eanske, Stasjon Eanske Dreenerl, Stasjon Eanske De Eschmarke en Stasjon Glanerbrug. Verlean stasjons bint Stasjon Eanske Noord, Stasjon Eanske Zuud, Stasjon Lönnker, Stasjon Brokern, Stopplaats Hengeloschestraat en Stopplaats Oldenzaalschestraat.

Vanoet stasjon Eanske vertrekt de Intercity's 1600 noar Hengel, Deamter, Apeldoorne, Amersfoort, Amsterdam Zuud en Skiphol en 1700 noar Hengel, Deamter, Amersfoort, Utrech Sentroal, Golda, woar de treane splitst wör, woarnoa ean deal wieter geet noar N Heeg Sentroal en t oare deal wieter geet noar Rotterdam Sentroal.

Stasjons Eanske en Dreenerl wör an-doan deur de Sprinters 7000 noar Hengel, Almelo, Riesn, Holten, Deamter, Twello en Apeldoorne en 7900 noar Hengel, Almelo, Nijverdal, Roalte en Zwol. Eanske, De Eschmarke en Glanerbrug wört an-doan deur de Regionalbahntreane van DB Regio NRW 20180/RB64 noar Münster (Westf.) Hbf en 20230/RB51 noar Dortmund Hbf.

De speure biej Stasjon Eanske bint nich met mekoar verbönnen. Hierdeur is Stasjon Eanske feaitelik n dubbel kopstasjon.

Bus

t Busnetwark van Eanske verbönt de wieken met de Binnenstad via de twea grötte busstasjons van de stad: Eanske Sentroal biej t treanstasjon, en t busstasjon Van Heekplein. Bussen in de stad bint allen van Syntus, de strekkebussen bint van Syntus en Arriva. Zee riedt measttieds önner n noam Twents.

Stadsbussen

Liende	Roete	Biejzönnerheaden
1	Wesselerbreenk - Bosweenkel - Station NS - Twekkelerveald - UT/Langenkampweg
2	Helmerhok - Station NS - Roombekke - Deppenbrook - Bolhoar
3	Station NS - t Wooldrik - Esmarke - Glanerbrug
4	Stroinkslaanden - Station NS - t Zwering
5	t Zwering - Station NS - Hogelaand
6	Stokkerst - Loaresk - Station NS - Transportsentrum - Bokel
8	Hengel Stasjon NS - IKEA - Hengel, Vossenbelt - Hengel, Hasseler Es - Hengel, Groot Driene - Universiteat - Station NS - Van Heekplein - Wesselerbreenk - Transportsentrum - Hengel Stasjon NS	Spitsbus
9	Station NS - Universiteat - Hengel Stasjon NS

Strekkebussen

Liende	Roete	Biejzönnerheaden
60	Eanske Van Heekplein - Eanske Stasjon NS - Oldzel Stasjon NS - Oldenzel De Thij	Syntus, rid nich in t oawnd en öp zöndag.
61	Eanske Van Heekplein - Eanske Stasjon NS - Loster - Oawerdeenkel	Syntus
62	Borklo - Nee - Hoksebarge - Eanske Stasjon NS - Oldnzel Stasjon NS - Deannkaamp	Syntus, in de spitse vlöksdeenste vanof Nee en Deannkaamp noar de universiteat.
73	Eanske Stasjon NS - Eanske P+R Zuuderval - Hoksebarge - Grollo - Weenterswiek Stasjon NS	Arriva, vlöksdeenst, rid öp zoaterdag en in n oawnd vanof Busstasjon Hoksebarge en öp zöndag alleane vanof Busstatsjon Grollo; Grollo-Eanske allean in de spitse.
74	Eanske Stasjon NS - Eanske P+R Zuuderval - Hoksebarge - Grollo - Deutekem OV-stasjon	Arriva, vlöksdeenst, rid in n oawnd en in t weekende alleane vanof Busstasjon Hoksebarge

Kultuur

Zeensweardigheedn

• De Rooms-Katholieke parochiekeark van de helige Jacobus de Meerdere, Oolde Maarkt
• t Stadhoes (Langestroate; ontwörpn deur Gijsbert Friedhoff, bouwd tussen 1930 en 1933)
• De Tweantse Schouwburg (Langestroate 49; kleine zale oet 1889; grote zale oet 1953), Gebroekt ze seend 2008 nit mear as schouwburg (zeet Nationaal Muziekkwartier)
• t Elderinkshoes (De Klomp; bouwd 1783)
• t Rieksmuseum Tweante (Lasondersingel)
• De Synagoge (Preensestroate; ontwörpn deur Karel de Bazel; bouwd in 1927-1928)
• De parochiekeark H. Paulus met priorieje Kongregasie van Sint-Jan oet 1957, ontwörpn deur Johannes Sluijmer in de stiel van de Bossche Skole, Weagschoalstroate
• De ambachtsskole (Boddenkaampsingel)
• Vrogere kantoor van de Twentsche Bank (Heudemakersplein)
• Villa Skuttersveld (Hengelosestroate; bouwd in 1834)
• Alfatoorn (Boulevaard 1945; bouwd in 2007), met 101,4 meter t heugste gebouw in Eanske
• De Syries-orthodokse Keark van Antiochië van de helige Mor Kuryakos (Wesselerbreenklane 110; bouwd in 1998)
• Heugere Textiel Skole De Maere (Ripperdastroate; ontwörpn deur W.K. de Wijs; begunn met gebroekn op 12 september 1922)
• Kantonrechtbaanke (Mölnstroate 23; t oolde gedeelte ontwörpn deur Willem Cornelis Metzelaar, bouwd in 1903; nieje gedeelte deur Jo Janssen, bouwd in 2002)

Museums

• Natuurmuseum Eanske
• Museum Jannink
• Rieksmuseum Tweante
• TwentseWelle
• Villa de Bank

Muziek

t Oolde poppodium Atak op de oolde plek

Deurdat Eanske in de linngoodhaandel völ saamnwearkn deed met Duutslaand, kwam dr op muzikaal gebeed ok nen goodn baand. Noa n Eerstn Wearldoorlog kwam dr tusken Eanske en Gronau völ saamnwearking op kultureel vlak. Zo ha'j hele striekkwartetn, salonorkestn en hot dancemuziekkapeln. Ok warn dr symfonieorkestn en n operetteklub ("Enschedesch Opera en Operette Gezelschap") met eegne oetvoerings. Vanof 1920 wör jazz ok in Eanske slim populear. Zo wörd nog alle joarn t Internasjonaal Jazz Festival Eanske höaldn.

Dr zint dree grote konserthaln vuur klassieke muziek in Eanske - t Muziekcentrum, de Tweantse Skouwburg en de Grote Keark. Dee wearkt saamn seend 2002 as Podium Tweante. Dr is völ anbod van konsertn, theater, jeugnd- en jongvolkvuurstellings.

November 2008 wör t Nasjonaal Muziekkwartier lösdoan in Eanske. Hierin zitt poppodium Atak, t ArtEZ Koservatorium, t Orkest van t Oostn, Muziekskole Tweante, de Nasjonale Reisopera en Podium Tweante te hope onder ene kappe, tegnoaver t Centraal Stasjon van Eanske.

Hen stapn in Eanske

Eanske is studeantnstad, en hef net as aandere studeantsteadn n oetbreid oetgoansleavn. Veural op de Oolde Maarkt en de ziedströatkes doarvan zitt völ oetbaters. Bekeande kafees en uutgaansgeleegnheed'n zint (2013) , 'Molly Malone' , 'Fellini', 'Aspen Valley', 'Revelation' en de klub 'ZOZO'. Op de Oolde Maarkt wordt völ evenemeantn organiseerd, zo as Beach Volleybal, de Proefeet, Grolsch Summer Sounds en t multimediafestival GOGBOT.

Dr zint ok alle joarn verskeidene muziekfestivals. Elk joar met Hemmelvoart he'j t International Jazzfestival Eanske op de Oolde Maarkt. Op t Rutbeek, 6 km van t centrum, wörd ok alle joarn Geuznpop en de dancefestivals "Freshtival" en "Fantasy Island" höaldn.

Bekeande leu oet Eanske

• Harry Bannink (10 juli 1929 - 1999), komponist, arrangeur en pianospöller
• Loet C. Barnstijn (19 juni 1880 - 1953), filmmaker
• Adje van den Berg (31 januari 1954), muzikaant en keunstmaker
• Susan Blokhuis (27 juni 1971), prisntatriese
• Kees Boertien (26 juli 1927 - 2002), politieker
• Johan Buursink (30 juni 1908 - 1993), twentsken skryver en vöärvechter vöär de twentske selvbewüstheid
• Jan Cremer (20 april 1940), schriever en schilder
• Bracha van Doesburgh (2 september 1981), model en toneelspöller
• Gert-Jan Dröge (23 april 1943), prisntator
• Marina Duvekot (27 november 1967), toneelspöller
• Harm Edens (4 augustus 1961), prisntator
• Henk Elsink (20 april 1935), grapnmaker
• Arnoldus Engels (24 juni 1869), veurman roomse vakbeweging
• Femke Halsema (25 april 1966), politieker
• Marijke van Hees (7 meert 1961), politieker
• Jeroen Heubach (24 september 1974), voetbalspöller
• Gerrit Jannink (1 december 1904), hokkiejspöller
• Jacqueline de Jong (1939), schilder
• Marcel Möring (5 september 1957), schriever
• Pieter Omtzigt (8 januari 1974), politieker
• Rik Platvoet (6 augustus 1975), voetbalspöller
• Gerard van het Reve (senior) (11 april 1892), schriever
• Stephan Sanders (28 juli 1961), kolumnist
• Jaap Scholten (1963), schriever
• Ernst-Daniël Smid (6 mei 1953), zanger
• Anouk Smulders (29 augustus 1974), fotomodel
• Winnie Sorgdrager (6 april 1948), juriste en politieker
• Sander Westerveld (23 oktober 1974), voetbalspöller
• Mark Wotte (16 december 1960), voetbalspöller, voetbaltreener en -bestuurder
• Willem Wilmink (25 oktober 1936 - 2003), dichter en schriever
• Ruud Ouwehand (25 meart 1958) Jazz Muzeekant (stoande bas)
• Lotte van der Zee (21 febrewoari 1999), 3-voldig Miss Teen

Neersassies

• Grunnegs: Ìnskede
• Vechtdals: E(a)nsche of (noa 't Tweants) Eanske
• Overig: Enschede

Eksterne verbeending

• Offisiële webstie van de gemeente

Commons: Eanske - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Proveensie Oaveriessel
Gemeentes: Almelo · Boorn · Dalsen · Deenkellaand · Dèventer · Eanske · Hardenbarg · Heldern · Hengel · Hof van Tweante · Hoksebarge · Kampen · Loster · Oldnzel · Olst-Wieje · Ommen · Raolte · Riesn-Hooltn · Stappest · Stienwiekerlaand · Tubbige · Tweanteraand · Wierdn · Zwärtewäterlaand · Zwolle Oaveriessel · Steden en dörpen in Oaveriessel      Nederlaand · Previncies · Gemientes