Nedersaksisch O

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit O begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Oma

[disse mal bewarken]

Achterhooks: oepoe
Drèents:

bep(pe), böp(pe)
grootmo(e), grootmo(o)uder
grotmo(e) (uutspraok grof-)
opoe
ote, otie(n)
oma

Grunnegs:

opoe
ootje (Winschoot)
otte (old WEW)
beppe, bepke (WEK, WEW)
grootmoe/-mou (hail formeel)

Sallaands:

gropmoe(de)r, opoe, gropma, ote, oma (Zwolle)
gropmoejer, ope (Gällemuun)
besmoor, gropmo (Raolte)
bebbe, bessien (Kamperveen)
gropmo(e), grootmoer, gropmoor (Kampen)

Stellingwarfs:

beppe
grotmoe (uutspraok grof-)
opoe
ote, otie(n)
oma

Tweants:

oma
grotmoo of gropmoo
beppe (Riesns; froai oolderwets, meestieds allene nog as skeeldwoord gebroekt)

Urkers: bes(sien), opoe
Veluws:

groepmoor, grootmoer
oepoe, opoe
oma
omoe (Putten)
oot, ootje(n) (Putten, Niekark - verouwerd)
ootjie (Bunschoten)

Sallaans:
- oepoe

Ongespannen

Bijvoorbeeld van touw.

Nederlands:
- ongespannen
- slap
Achterhooks : slok (van bv de fietsenketten)
Grönnegs: lös
Tweants: slok

Onkruid

t Leegsaksiese woord roet/ruut is woarschienlik verwaant aan t Nederlaandse woord ruiten (Oergermoans: *hrŭða = verdrieven) en t Engelse woord root (wortel).

[disse mal bewarken]

Achterhooks: roet
Drèents:

roet
onkruud, onkroed (ZOD)
ontuug
onbalm (KvD, MD, ZOZ)
ombalm (MD)
umbalm,
umballing, omballing (KvD, MD)
kroed, kruud (ZOZ, ZWZ)

Grunnegs:

kröd(de), ballast, bladjegoud, onkroed, onkruud, roet, ruut
krep (verolderd)

Sallaands: roet, onkruud
Stellingwarfs: onkruud, onruut, ontuug, ruut, roet, rute, rut, tuug
Tweants: roet, onkroed
Urkers:
Veluws:

onkruud
oenkruud (Putten, Niekark, Hoevelaken)
ruut (Putten, Nunspeet, Elburg, Wezep, Epe, Emst, Apeldoorne, Loenen)
roet (Attem, Heerde, Waopenvelde)
vuul (Zwartebroek, Lunteren)

Onrustig

Nederlands:
- onrustig
- ongedurig
Achterhooks : empereg
Grönnegs:
- rouerg
- wummeleg
Tweants:
- jachterig
- bis op de hoed hebn
- gedoan wean
Veluws: gatgaonderig

Ontzettend

Nederlands:
- ontzettend
- zeer

Achterhooks: alderbastend
Drèents: merakels
Grönnegs:
- meroakels
- aibels
- gloepens
- hail
Sallaans:
- merakels
- onmeunig
- alderbassns
- gloepns
- slim
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- onmeundig
- (alder)bastend
- (alle)machtig
- mirakels, merakels
- gleunig, glöainig
- donders, doonders (neet zo netjes)
- nét zo (bv. hee völ nét zo hard op n snoetn)
- óók zo
- tóch zo
Urkers: ...
Veluws:
- naor
- allebarstens (oek alder-)
- merakels
- iez(el)ig

Ooievaar

[disse mal bewarken]

Achterhooks: stork
Drèents:

aaiber, aaiberd, aiber (KvD)
eiber (KvD, MD, ZWZ)
luibert (KvD, MD, ZOZ)
uibert (KvD, MD, ZOZ, ZOV)
uipert, uiber (ZOZ)
uiver (ZOV)
klapstork (ZOV)
störk (ZOZ, ZOV, ZWN)
stoork, stork (ZOV)
sturk (ZWN)
ooievaar (MD, VK, ZOV, ZZD)
ooievaor (VK)
heileuver, eileuver (ZZD)
langbien, langbiender, langbiener (KvD, VK, ZOV)

Grunnegs:

aaiber, aaiberd
störk, störken (Westerwoolds)

Sallaands:
- stork
- ooievaar/ooievaer
- heileuver/eileuver (Zwolle)
- eiber (Zwolle)

Stellingwarfs: sturk, sturke, langbien
Tweants:
- stork, stoark, stöark
- stwark (t Vjenne)
- kikkervretter
- klepperdeark, klepperman
- ooievoar, ooievaar
Urkers: ooievaor
Veluws:

ooievaor (veural West-Veluws)
ooievaar (veural Oost-Veluws)
eileuver (Wezep, Attem, Oldebroek)
eilever, eilaever (Heerde, Waopenvelde)
heileuver (Nunspeet)
euver (Waopenvelde)
uver (Niekark)
eiber (Apeldoorne, Nunspeet)

Graofschops: wildgoas (Schuttrop)

Wikiweurdebook: Aadboor - weurdebook, woordherkumste, variaanten

Oog

Nederlands: oog

Achterhooks:
Drèents:
Grönnegs:
- oog (aalgemain)
- oge (VEK)
- oug (WEV)
- dop (aigelks de "oogkassen", môr voak veur "oog" broekt)
Sallaans:
- oge
- dop(pe)
Stellingwarfs:
Tweants:
- oog (mv. oogn)
- oge (mv. oogne) (Zuud-West Tweants)
Urkers:
Veluws:

Oom

Nederlands: oom, oom [naam], ome [naam]

Achterhooks:
Drèents:
- oom
- ome (ZWN, ZWZ)
- Töt in de twintigste eeuw kwaamp oom achter de name: Rieksoom. De mansname mit meervold ooms beduudden de oom en de vrouwe: Jansooms = Jansoom en vrouwe.
Grönnegs: oom (voak ien verklainwoord oompie of omke
Sallaans:
- oom(e)
- 'Jan-ome'
- Vrogger ook om: Wims-om
Stellingwarfs: oom, ome, omke
Tweants:
- oom
- eum
  - Ok in Tweante zeadn de leu eerst n naamn en dan eum (bv. mien Jan-eum)
Urkers:
Veluws:

Oorwurm

[disse mal bewarken]

Achterhooks: gaffeltand, gaffeltang
Drèents: knieptang, oortiek, gaffeltaand, gaffeltang, oorkroeper, oorwörm
Grunnegs:

(k)nieptang
oortiek, oorwurm (WEK)

Sallaands:

gaffeltange (Vechtdals, Raolte, Gällemuden)
knieptange (Stappest)
oorwörm (Zwolle, Kampen, Gällemuden)

Stellingwarfs: gaffeltange, knieptange, kullebieter, oorkroeper
Tweants: gaffeltaand
Urkers: skalebieter
Veluws: oorwurm, gaffeltange

Wikiweurdebook: gaffeltaand - weurdebook, woordherkumste, variaanten

Oost-Indische kers

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
Drèents:
- pieplelie (MD, VK, ZWZ)
- piepeling (ZWZ)
- bitterkast (KvD, ZOV)
- stappannechien (MD)
- rondradtien (ZOV, ZWZ)
- kievitskop (MD, ZOZ, ZWD)
- kieft (ZOZ, ZWZ)
- kaorradtien (ZOZ)
- muntenkappien (ZOZ)
Grunnegs:
- bittelkaars, bitterkaars, bikkerkaars
- bikkelkaars (Midden-Grunnen)
- geelpiepke
- kieviet(je)
- golden haandje, golden loaken, golden piepke
- pieplelie, piepke, piepkesbloem
- soldoatje
- vlasbekje
- wipstartje
Sallaands:
- oost-indiese karse, oost-indiese kärse
- steense karse (Nijverdal, Hoolten)
- steense kärse (Wieje)
- stiense karse (Nijverdal, Hoolten)
- stiense kärse (Raolte, Heino)
- startpannechien (Hardenbarg, Wannepervene, Vroomshoop)
- stärtpännechien (Raolte, Dalsen)
- startmannechien (Sint Jansklooster)
- staalpannechien (Ni'jlusen)
- muzenstart (Ni'jlusen)
- muzenstärt (Stappest)
- klummertien (Wannepervene)

Stellingwarfs:
- kiewietskop
- klummertien (Gieteren)
Tweants:
- oost-indiese karse
- steense kosten (Eanske)
- stiense kosten (Glanerbrug)
- stineekosten (Hoksebarge)
- poaterklimop (Ambt Dealdn, Soasel)
- kiefenköppe (Maarkel)
- pepperblaad (Ambt Dealdn)
Urkers:
Veluws:
- oost-indiese kars(e)
- stiense karse (Nunspeet, Heerde)
- steense karse (Epe, Une, Apeldoorne)
- steense kärse (Epe, Emst, Waopenvelde, Vaossen)
- steekse kärse (Vaossen)
- soldaotjen (Armelo, Putten, Niekark, Barreveld)
- pompebeksien (Epe)
- klemmechien (Epe, Klarenbeek)
- zuugpiepien (Klarenbeek)

Opa

[disse mal bewarken]

Achterhooks: grootva, opa
Drèents:

bes(se)
grootva(e)
grootvaoi
grotva(e) (uutespreuken as grofva(e))
opa

Grunnegs:

opa
grootvoa(r)
pake, grootvoader (WEK)

Sallaands:

opa, grootva
gropva(der), grova, opa (Zwolle)
grov(v)a, grootvaar (Kampen)
grovväär, grovväjer (Gällemuun)

Stellingwarfs: pake, grotvae (uutespreuken as grofvae)
Tweants:

grotva (oetesprökken as groffaa)
opa
detta (Riesns, hoaste nit mear gebroekt, vake allene nog as skeeldwoord)

Urkers: beabe
Veluws:

grootva(o), grootvao(r), gropva, groepvaor, grovva, opa
groof (Bunschoten)

Oppassen (uitkijken)

Nederlands:
- oppassen

Achterhooks:
- zich waren (zw), vb: waart ow! = Pas op!
Grönnegs:
- oetkieken
- oppazen
- verdacht/-docht wezen (op)
Tweants:
- zik waarn, ~ woarn
- zik baargen/boargen/beargen (vb: baarget oe! = pas op)
- dr op achten (vb: achet dr op!)
- Oetsproake: An de kaante of in de kraante

Opsmijten

Nederlands:
- iets ergens op smijten
- mieteren

Grönnegs: flijen, flèjen, flèren

Os

[disse mal bewarken]

Achterhooks: osse
Drèents:

os
osse (Zuud-Drèents)

Grunnegs: oks(e), os, ozze
Sallaands: osse

Stellingwarfs: osse
Tweants: osse*
Urkers: osse
Veluws: os(se)

Oostfrais: oks

Overvol (na eten)

Nederlands:
- overvol
- oververzadigd

Achterhoeks: stiepeldikke
Sallaans:
- de ballig rond hebbn
Grönnegs: slichtzat
Tweants:
- zat
- zik vervretn hebn
- de kneupe springt mie van t hemd

De taalwiezers en et woordenbook

Nedersaksische taalwiezers	Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws
	achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen
Nedersaksisch woordenboek	A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z