Wikipedia:Artikel van de maond

Hieronder staon alle artikels dee 't koemende jaor in de schienwarpers staon en je vienen hier oek een overzichte van eerdere artikels van de maond. De artikels mit een sterretjen achter der naam bin al 't vergangen jaor onder de andach ewes.

Artikel van de maond

Nds-nl

Jannewaori

n Ploatsnoambred is n bred dij bie de iengaang van n ploats staait. Onder de ploatsnoam staait de noam van de gemainte woar of de ploats ien ligt, behaalve as de ploatsnoam liek is aan gemaintenoam. n Ploatsnoambred betaikent ook aaltieds n maximumsnelhaid van 50 km/u, môr voak wordt der veur de dudelkhaid nog n verkeersbred mit de maximumsnelhaid onder n ploatsnoambred zet. Sums wordt der toch n hogere toustoane snelhaid aangeven, bieveurbeeld op rondwegen. >>

Febrewaori

Baskies (zelf zegnt de sprekkers Euskara, wat ze oetsprekt as [eus̺ˈkaɾa]) is de sproake van t Baskenvolk. t Wörd esprökn in t Baskenlaand, ne strekke wat lig in noordoost Spanje en zuudwest Fraankriek. t Wörd duur 25,7% van alle Basken esprökn in alle deeln van de strekke (665.800 van de 2.589.600). 614.000 wont dr in Spanje, en de veardere 51.800 wont in Fraankriek.

Nöast de standaardiseerde versie van t Baskies zeent dr nog vief heuwddialektn in t Baskies: Biskajaans, Gipuzkoaans en Hoog Navarrees in Spanje en Navarrees-Lapurdiaans en Zuberoaans in Fraankriek. Skoonwal at ze öarn naam te daankn hebt an oolde proveensies, loopt de dialektgreanzn nit geliek met de proveensiegreanzn. >>

Meert

Bokmål ([ˈbuːkmɔːl], let. "booksproake") is ene van de twee offisjele Noorske geskreewne standaardsproakn. n Aandern is Nynorsk. Bookmoal wörd duur 85-90% van de Noorske bevölking gebroekt en wörd t meest an sproaklearders eleard.

Bookmoal wörd beheard duur de Noorse Sproakroad (Språkrådet). Dr is ne wat beheuldendere skriefwieze, dee't ze Riksmål neumt. Disse wörd beheard duur de nit-oawerheaidgesteurde Noorske Akademie vuur Sproake en Literatuur. >>

April

Ne brouweri-je is n bedrief dat bier of sake brouwt. Brouweri-jen wödden vrögger mangsmaol evestigd in de buurte van nen bron van geskikt water, woarmet et bier of sake ebrouwen wodden, moar noo wödt veulal behandeld leidingwater gebruukt. Doarnoast bunt goode vervoerslienen neudig um de dreuge tooveugingen noar de brouweri-je te brengen (mout, hop en riest) en et gebrouwde bier of sake te vervoeren noar de plaatse van bestemming.

Bi-j Jizake möt der gebruuk wödden emaakt van zowal plaatselek verbouwde riest as ok lokoal water. >>

Mei

t Nederfrankies is n dialektgroep met West-Germaanse Nederduutse taalvariëteitn, woar o.a. t Hollaands, Utrechts, West-Vloams, Oost-Vloams, Zuud-Gelders en t Broabaants oonder valn. Nederfrankiese dialektn wördn dus vuural sprökn in t zuudn en westn van Nederlaand en in Vlaandern en in t westn van Duutslaand (in noordelik Rienlaand, namelik in de Nederrien, in t noordn van de Benrather Linie). Ok t Limbörgs, alhoowal t pas as zölfstaandige strektaal anerkend is, beheurt vuur n groot deel töt t Nederfrankies en vörmt doarvan saamn met t Zuud-Gelders en t Nederriens de Maas-Rienlaandse groep. >>

Juni

t Middeleeuwse hertogdom Saksen bestrek grote gebeden in t noorden van Duutslaand. t Was éne van de vief Duutse stamhertogdommen, t laand van de Saksen. Eur gebeed umvatten de Duutse daelstaoten Nedersaksen, Noordrien-Westfalen, Sleeswiek-Holstein, Saksen-Anhalt en delen van Saksen van noe. Hertog Hendrik den Leeuwe regeerden ok aover de gebeden Mekelenburg en Veurpommeren (den daelstaot Mekelenburg-Veurpommeren van noe). >>

Juli

Den tammen sik (Latien: Capra aegagrus hircus) is nen oondersoort van den weelden sik oet Zuudwest-Azië en Oost-Europa, den as duur de meansken etemd is. Den sik is een lid van de Bovidae-femilie, verwaant an et schoap. Disse beaiden heurt bie de sikantiloopn oonderfamilie Caprinae.

Tamme sikken beheurt tot de euldste temde beeste. Vuur doezende joaren wordt sikken al eheulden vuur öar vleais, melk, hoar en vel in een groot gedeelte van de wearld. In den lesten eeuw beent ze ook populair ewörden as hoesdeer. >>

Augustus

De Dollert of Dullert (bienoam: Ol Tjoard; Nederlaands: Dollard) is n zeeaarm, onderdail van t Waddenzee, op t grènzgebied van Nederlaand en Duutslaand. De revier de Ems mondt hier ien oet en stroomt doarnoa deur noar de Noordzee. De Dollert is om en bie 100 km² groot. De Oostfraise stad Emden ligt der ten noorden van en de Grunnegse stad Delfziel ligt n klaine 9 km te westen van de Dollert. t Getaaienverschil ken oplopen tot 3 meter tou. De Dollert is tegenswoordeg n groot natuurgebied woar geregeld excursies noar tou organiseerd worden. >>

September

Alaska (sprek oet: /ʌˈlʌska/) is nen stoat van de Verenigde Stoatn van Amerika. Wat oppervlakte angeet is t de grötste stoat. t Ligt op t oeterste peuntjen van t Noord-Amerikaanse wearlddeel, met op t oostn Kannada, de Noordelike Ieszee op t noordn en de Grote Oseaan op t zuudn en t westn. Nog mear noar t westn ligt Ruslaand, oawer de Beringstroat. De heuwdstad van Alaska is Juneau, mer zowat de helfte van de 710.231 inwonners van Alaska(telling van 2010) wont in (de vuursteadn van) de grötste stad Anchorage, vuur de rest wont dr weainig leu; Alaska is n dunstbevolkten stoat van Amerika.

Alaska wör ekocht van t Russiese Riek op n 30sten meart 1867 vuur mer $7,2 miljoen (umme reknd noar hudige wearde: €79,2 miljoen), umdet Ruslaand meann at t laand nit völle weard was. Ook in Amerika warn ze dr nit blie met, en n ankoop wör eerst Seward's Folly eneumd (Seward's Domheaid), noar n Amerikaansen minister van Finansiën William Seward, den't de anskaf deed. Umme reknd kostn Alaska twee seant per beunder ($4.74/km²). t Laand oondergung verskeaidene administratieve veraanderings vuurdet t in eliefd wör op n 11den mei 1912, en n 49sten stoat van de VS op 3 januwoari 1959. >>

Oktober

n Naam Vikings (van t Ooldnoorse víkingr) wörd algemeen ebroekt as dr kuierd wörd oawer de Noordse Skandinaviese verkenners, kriegers, haandelsleu en piraatn dee't grote deeln van Europa, Azië en de Noord Atlantiese eilaandn verkenn, plundern, koloniseern of met haandeln deedn van n 8sten eeuw töt midn 11den eeuw.

Disse Noormänne warn oonder mear bekeand um öare befaamde langbootn, woermet ze zovear oostweards konn voarn as Konstantinopel en de Wolgarivier in Ruslaand, en zovear westweards as Ieslaand, Greunlaand en Newfoundland en zovear zudelik as Al-Andalus. Disse tied van oetbreaiding steet bekeand as de Vikingtied. t Is n belangriek oonderdeel van de geskiedenisn van Skandinavië, Ierlaand, Groot-Brittanje en de rest van middeleews Europa in t algemeen. >>

November

De Hanze was een militair bondgenootskop van handelsgildes die in de late middelieuwen en de vrogmoderne tied (tussen de dartiende en zeubentiende ieuw) een handelsmonopolie vestigden en in de bienen hölden in de Oostzee, een diel van de Noordzee en 't miest van Noord-Europa.

Oaver 't algemien voert geschiedkundigen 't begun van de Hanze terogge op de vestiging van de Noord-Duutse stad Lübeck, in 1158/1159 opericht naodet Hinnerk de Leeuw, de graaf van Saksen, 't gebied veroverden op de graaf van Schauenburg en Holstien. >>

Desember

'n Karstboum is 'n nåldboum dee altyd rund de karsttyd in huus ehåld wördt en versyrd wördt mid lochtjes, karstballen, slingers, engelenhår, uuteenlopende dekoratyve figuren so as engelen, rendyren, pakjes, en vake 'n pyk. De tradity van de karstboum is mittertyd uutebreyd tot verlochte en versyrde boumen up pleynen en in parken, stråten en tunen.

In völe städen en darpen wördt 'n groute verlochte karstboum neereset, meestentyds up 'n markt, pleyn of andere centrale plåtse. Een van de bekendste vöörbeelden hyrvan is de fynsparre dee elk jår in Rockefeller Center in Ny-York neereset wördt. De boum, dee meestentyds tüssen de 22 en 28 meter hoge is, wördt versyrd mid teendusenden lochtjes. Et anstaeken van de lochtjes geböört altyd tydens 'n twee uur durende show up de woonsdag nå Danksegingsdag (Thanksgiving) en wördt rechtstreeks up tv uutesünden. >>

Eerdere artikels van de maond

Barok (juli 2006)
Kunstgeschiednis (augustus 2006)
Doempien (september 2006)
Boertang (oktober 2006)
Scho (november 2006)
Van Jonge Leu en Oale Groond (desember 2006)
Ut quid iubes pusiole (jannewaori 2007)
Meziek (febrewaori 2007)
Adderblad (meert 2007)
Sokkeloa (april 2007)
Nicolaus Copernicus (mei 2007)
Tweants (juni 2007)
Waddenzee (juli 2007)
Stöarke (augustus 2007)
Oaversticht (september 2007)
Adige (oktober 2007)
Urkers (november 2007)
Moor (toponiem) (desember 2007)
Oelebred (jannewaori 2008)
Mirreweenterhoorn (febrewaori 2008)
Scheuvel (meert 2008)
Helligen Hendrik (april 2008)
Heed (vegetasie) (mei 2008)
Grunnegs (juni 2008)
Attinsioa (juli 2008)
Breevoort (augustus 2008)
Nedersaksië (september 2008)
Sallaans (oktober 2008)
Jazz (november 2008)
Kìrsttied (desember 2008)
Skokkers (jannewaori 2009)
Nedersaksische literetuur töt 1900 (febrewaori 2009)
Sleurhutte (meert 2009)
Duve (april 2009)

Westerwoolds (mei 2009)
Boekspieker (juni 2009)
Karel Diederik Schönfeld Wichers (juli 2009)
Erebeie (augustus 2009)
Droeve (september 2009)
Johanna van Buren (oktober 2009)
Tachtigjoarigen Oorlog (november 2009)
Kìrsttied (desember 2009)
Stöppelhaene (jannewaori 2010)
Graofschopper plat (febrewaori 2010)
Löss (meert 2010)
Keulkes (april 2010)
Kuunder (revier) (mei 2010)
Appelsien (juni 2010)
Äärdvärken (juli 2010)
't Swieniegeltje (augustus 2010)
Könning (titel) (september 2010)
Donar (oktober 2010)
Nationaol Park De Weerribben (november 2010)
Oljoar (desember 2010)
Markermeer (jannewaori 2011)
Graofschopper plat (febrewaori 2011)
Klingon (meert 2011)
Tìmpelders (april 2011)
Saksenspegel (mei 2011)
Waols (juni 2011)
Drumcorps (juli 2011)
Zwols (augustus 2011)
Sprenge (september 2011)
Enkhuzens (oktober 2011)
Oosters-Orthodoxe Karke (november 2011)
Nijjoarsrollechie (desember 2011)
Markermeer (jannewaori 2012 - herhaoling)

Zwöpslag (febrewaori 2012)
Stadsgrunnegs (meert 2012)
Fering (april 2012)
Oostvaardersplassen (mei 2012)
Waols (juni 2012 - herhaoling)
Drumcorps (juli 2012 - herhaoling)
Heuibröai (augustus 2012)
Asgard (september 2012)
Family Guy (oktober 2012)
Leegsaksische vlaag (november 2012)
Heliand (desember 2012)
The Simpsons (jannewaori 2013)
Kroasië (febrewaori 2013)
Gibraltar (meert 2013)
Rien (april 2013)
Grunnen (provìnzie) (mei 2013)
Bakstiengotiek (juni 2013)
Chimpansee (juli 2013)
Algemeyne Schryvwys' (augustus 2013)
Geer (september 2013)
Vikings (oktober 2013)
Hanze (november 2013)
Stellingwarf (desember 2013)
Ploatsnoambred (jannewaori 2014)
Bekke (febrewaori 2014)
Klompenmaker (meert 2014)
Fotografie (april 2014)
Autorodeo (mei 2014)
Eeknprosessieroepe (juni 2014)
Apokope (juli 2014)
Marken (augustus 2014)
Geer (september 2014 - herhaoling)
Vikings (oktober 2014 - herhaoling)

Hanze (november 2014 - herhaoling)
Kìrsttied (desember 2014 - herhaoling)
Ploatsnoambred (jannewaori 2015 - herhaoling)
De Fofftig Penns (febrewaori 2015)
Søren Kierkegaard (meert 2015)
Brouweri-je (april 2015)
Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch (mei 2015)
Maarten Luther (juni 2015)
Kreilook (juli 2015)
Hachiko (augustus 2015)
Alaska (september 2015)
Vikings (oktober 2015 - herhaoling)
Hanze (november 2015 - herhaoling)
Kìrsttied (desember 2015 - herhaoling)
Ploatsnoambred (jannewaori 2016 - herhaoling)
De Fofftig Penns (febrewaori 2016 - herhaoling)
Søren Kierkegaard (meert 2016 - herhaoling)
Brouweri-je (april 2016 - herhaoling)
Nederfrankies (mei 2016)
Hertogdom Saksen (juni 2016)
Sik (juli 2016)
Dollert (augustus 2016)
Alaska (september 2016)
Vikings (oktober 2016 - herhaoling)
Hanze (november 2016 - herhaoling)
Karstboom (desember 2016)
Ploatsnoambred (jannewaori 2017 - herhaoling)
Baskies (febrewaori 2017)
Bokmål (meert 2017)