Nedersaksisch B

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit B begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Baby

• Nederlands: baby

• Achterhooks:
  • kleinen
• Drèents:
  • kiendtie(n)
  • poppie(n)
• Grönnegs:
  • poppie (VEK), poppechien (STD), popken (WEV)
  • potje (HGL, OLD)
• Sallaands:
  • pöppie
  • kleanen
  • bebie
• Stellingwarfs:
  • kientien
  • poppien
• Tweants:
  • kleainen, kleain wich
  • potbone
  • tossen
  • pupken
• Urkers: ...
• Veluws: ...

Baksteen

• Nederlands: baksteen

• Achterhooks: bakkei
• Drèents: baksteen, baksteine, bakstien (mv -steiner, -stiender, -stienen)
• Grönnegs:
  • brik(ke)
  • bakstain(e)
  • tiggel (Baksteenfabriek > Tiggelwaark)
• Sallaans:
  • bakstien
• Stellingwarfs: bakstien (mv -stiender, -stienen)
• Tweants: bakstean, baksteen, bakkeie
• Veluws:
  • baksteen
  • bakstien (Waopenvelde)
  • mestelsteen
  • rooie steen
  • steen
  • stien (Attem)
  • bakkei(e)
  • metselkeie (Loen)
  • keie (Nunspeet)
  • tichel (Epe)

Bang

• Nederlands: bang of angstig

• Achterhooks:
  • grieuweleg
  • spochtereg
  • oepereg
• Drèents:
• angstig
• ba(a)ng(e)
• begiete
• benauwd
• drieterig
• redde
• richtig
• schee, schichtig, schie, schoft(er)ig, schörftig, schuchtig, schu(r)ftig
• schietens
• Grönnegs:
  • baang(e)
  • benaauwd ("heel bang" = "schietensbenaauwd")
  • buizeg
• Sallaans:
  • bange
  • schichtig
  • schijterig
  • drieterig
• Stellingwarfs: bange, angstig
• Tweants:
  • bange
  • In ne zinne: "ik bange mie".
  • bangelik
  • höarig (angstig an elegd)
  • huwerig
  • griwwelig
  • benöwd
• Urkers: ...
• Veluws: bang(e), angstig

Bangerik

• Nederlaands: bangerik

• Achterhooks:...
• Drèents
  • drietbuul
• Grönnegs:...
• Sallaans:...
• Stellingwarfs:...
• Tweants:...
• Urkers:...
• Veluws:...

Barbecue

• Nederlands:
  • barbecue
  • grill (bv. Het vlees ligt op de ~)

• Grönnegs:
  • braai
  • barbeque
    • "barbecueën" is braaien of dikdoun ien toen

• Sallaans:
  • broadn
  • barbeknooin

• Tweants:
  • broadn, broajn
  • bröadseln
  • barbequen, berbekjoewn
  • informeel: beerbekjoew, bierbeknooi
  • snisteren (up de snisterplatte)

• Veluws:
  • Brotseln

Bed

• Nederlands:
  • bed

Achterhooks: bedde berre Drèents*: bedde bèer ber berre Grönnegs: bèrre nust mitte loender Oostfreisk: bèdde (Platduutske skriefwies: Bedde) kooi(e) (Platduutske skriefwies: Koj(e)) Sallaans: berre / bèère nöst

Stellingwarfs: bedde berre britse lappebak Tweants: berre bedde informeel: nöst informeel: leager informeel:val Urkers: bedde of beade Veluws: bed(de)of bède berre of bère ledeka(a)nt

Bedelen (van een hond)

• Nederlands:
  • bedelen
• Achterhooks:
  • gönnen
  • gunnen
• Drèents:
  • bedeln
  • schooien
• Grönnegs:
  • schooien
• Sallaans:
  • skooi'n
• Stellingwarfs:
  • bedelen (klinkt as beedeln)
  • schooien (klinkt as skooien)
• Tweants:
  • skooiern
• Veluws:
  • Schooin

Bedorven (van levensmiddelen)

• Nederlands:
  • bedorven
  • over de datum

• Achterhooks: kapot
• Drèents:
  • bedörven
  • gobbelig
  • smarterig
  • voel
• Grönnegs: kapot
• Sallaans:
  • voel
  • kepot
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • kapot
  • an n doatum (al wal oawer de hooldberheaidsdoatum, mer op t eerste oge nog nit "kapot")
• Urkers: ...
• Veluws: overstuur

Beeldscherm

• Nederlands:
  • beeldscherm
  • monitor

• Drèents: **beeldscharm, ok bield-, -schaarm
• Grunnegs:
  • schaarm
  • beeld
• Sallaans:
  • (beeld)scharm, -skarm
• Stellingwarfs: beeldscharm, beeldschaarm
• Urkers: bieldskarm
• Veluws:
  • kiekscha(a)rm, -schärm, -skärm
  • beeldscha(a)rm, -schärm, -skärm

Beginnen

• Nederlands:
  • beginnen
  • starten

• Achterhooks: ...
• Drèents:
• begunnen
• antien, antieden, antiegen, tien, tienen (ok -tiën)
• angaon
• ankommen
• anpakken
• starten (klinkt as statten)
• Grönnegs:
  • begunnen (vt: begon; voltooid: bin begunt)
  • anvangen (WEV
• Sallaans:
  • (der met) an
  • angoan
  • begunnen
• Stellingwarfs:
• begunnen
• starten (klinkt as statten)
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws: ...

Begroeten

• Nederlands: (be)groeten

• Drèents:
  • gro(e)ten
  • gedag zeggen
• Grönnegs:
  • grouten
  • nikken (van knikken mit t heufd)
  • moi zèggen
• Stellingwarfs:
  • groeten
  • gedag zeggen
• Tweants:
  • groten
  • (ge)dag zeggen
  • tied van 'n dag doon
  • nikken
  • 'gedag/moi' zeggen

Bellen (met telefoon)

• Nederlands: (op)bellen

• Drèents:
  • (op)bellen
• Grönnegs:
  • oproupen (veuraal vrouger broekt)
  • bèllen
• Stellingwarfs:
  • (op)bellen
• Tweants:
  • beln
  • tellefoneern (vuural gebroekt um gespöld gewichtig te doon)

Beroep

• Nederlands:
  • beroep (hebben)
  • werk (doen)

• Achterhooks:
  • beroop
  • wark
• Drèents:
  • affaire, affeer
  • beroep
  • geleuf, geleuve, geloof, gelove
  • hantering
  • officie
  • stiel
  • vak
  • wa(a)rk
• Grönnegs:
  • beroup (hebben)
  • affeer (hebben)
  • waark (doun)
• Sallaans:
  • broep
  • wark
• Stellingwarfs:
  • beroep
  • vak
  • wa(a)rk
• Tweants:
  • werk, wark, waark, woark, ezw.
  • beroop
  • as vroage: Wat doo'j (vuur woark)?
• Urkers: ...
• Veluws:
  • beroep (hemmen/hen)
  • wa(a)rk, wärk (doon/doen)

Beschuit

• Nederlands: beschuit

• Achterhooks:
  • beschuut
  • beskute
  • zwiebak, twiebak (oldmoods)
• Drèents:
  • beschuut
  • beschute
  • kaai(e)
  • tweibak (Midden-Drèents)
  • twiebak
• Grönnegs:
  • twijbak
  • twaibak (Oost Grönnegs)
  • beschuut (verhollaandst)
• Oostfreisk:
  • twaibak
  • tweeibak
  • Platduutske skriefwies: Tweebak
• Sallaans:
  • beskuut
• Stellingwarfs:
  • beschuut
  • bak
• Tweants: beskuut(e)
• Urkers: kweeuwk
• Veluws:
  • beschuut
  • beskuut (Terwolde, Attem)
  • besjuut (Bunsjoten, Niekark)
  • bescheut (Doornspiek)
  • beschut (Nunspeet)
  • tweebak (Epe, olderwets)

Bewaar-/droogplaats voor spek en ham

• Nederlands:

• Drèents: wiemel, wiem(e)
• Grönnegs: wieme
• Veluws:
  • wimme
  • wim (Armelo)
  • vimme (Garder)
  • wieme (Wezep, Apeldoorne)
  • wiem (Putten)

Bezem

• Nederlands: bezem

• Achterhooks: (riese)bessem
• Drèents: bessem, bessen, bezzem
• Grönnegs: bezzem
• Sallaans: bessem
• Stellingwarfs: bessem
• Tweants: (ries)bessem
• Veluws: Gardebessem

Bieslook

[disse mal bewarken]

• Achterhooks: poepkroed
• Drèents: knello (MD, ZOV, ZOZ)
• Grunnegs:
  
  • snidlook
  • gras-/greslook
  • huus-/hoeslook
• Sallaands:
• Stellingwarfs: loek
• Tweants: smallook, poepkroed
• Urkers:

• Veluws:
  
  • bieslook
  • biesloek (Niekark, Appel, Barreveld)
  • uiestengels (Nunspeet)
  • uuiegras (Bunsjoten)

• Oostfrais:
  
  • snidlook (Platduutske skriefwies: Sniddlook)
  • graslook
    • voaktieds wordt dat Duutske woord Schnittlauch broekt

Bij

• Nederlands: bij (dier)

• Achterhooks:
  • biej(e)
  • bi'je
• Drèents:
  • iem(e))
  • baai
  • bije
• Grönnegs:
  • iem
  • baai
  • bij (verhollaandst)
• Oostfreisk:
  • iem (Platduutske skriefwies: Imm)
• Sallaans:
  • bi-je
  • ieme
• Stellingwarfs: bi'je
• Tweants:
  • ieme
  • biej(e)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • bie(je),
  • ieme (Apeldoorne)

Bijdehand

• Nederlands: bijdehand

• Achterhooks: vernemsteg
• Drèents:
  • astra(a)nt, astra(a)ntig , akstrant, ekstra(a)nt, apstrant, astrakt
• Grönnegs:
  • klouk
  • atrant
  • kibbeg/kippeg
  • biederhaand
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs:
  • astraant
• Tweants:
  • klook
  • pienter
  • vlot
  • vernemstig (ook vuur "vindingriek")
• Urkers: ...
• Veluws:
  • biedeha(a)nd
  • biedehangd (Bunsjoten)
  • vernimstig

Binnenstebuiten

• Nederlands: binnenstebuiten (kleding)

• Achterhooks: krank, krang
  • Drèents:
  • binnenstebuten, -boeten
  • krang(e), krenge, de krange kaant hen boeten
  • schraankel
• Grönnegs:
  • omgekeerd
  • binnensteboeten
• Sallaans: krang
• Stellingwarfs:
  • binnenstebuten
  • schraankel (van een riem daoras per ongelok een slag in zit)
• Tweants: krang (umme)
• Veluws: krang(e)

Blaffen

• Nederlands: blaffen

• Achterhooks:
  • blökken
• Drèents:
  • blaffen
  • anslaon
  • bleken
• Grönnegs:
  • belken, bölken (ook NL: schreeuwen)
  • blavven (nait van n hond, mor van mìns, bv. as er schèlden dut of slim housten mout)
• Sallaans:
  • blokk'n
• Tweants:
  • blekken/blökken
  • skeffen (heuger en zachter blekken, vake van kleine hunde)
• Veluws: bleuken, blaffen

Bliksem

• Nederlands: bliksem

• Achterhooks:
  • (weer)löchn
  • bliksem
• Drèents:
  • bliksem
  • weerlicht, weerlocht
• Grönnegs: weerlucht(/-licht)
• Oostfreisk:
  • blits (Platduutske skriefwies: Blitz)
  • luchten (Platduutske skriefwies: Lüchten)
• Sallaans:
  • bleksem
• Stellingwarfs: bliksem
• Tweants:
  • löchn
  • bliksem
• Urkers: ...
• Veluws:
  • weerloch, wee(r)licht
  • bliksem

Bloem

• Nederlands: bloem

• Achterhooks:
  • bloom (mv: bleume)
• Drèents:
  • bloem(e), blom, blome, bloom, blooum, bloum(e)
• Grönnegs:
  • blom
  • bloum(e) (WEV, VEK, OLD)
• Oostfreisk:
  • blom
  • blooum, (Platduutske skriefwies Bloom)
  • bloum, (Platduutske skriefwies Bloom)
• Sallaans:
  • bloem (mv.: blume)
• Stellingwarfs: bloeme
• Tweants: bloom
• Urkers: ...
• Veluws:
  • bloem(e)
  • bloom(e)
  • blom(me)

Bocht (in de weg)

• Nederlands: bocht

• Achterhooks:
  • dreaj
  • bochte
• Drèents:
  • bocht(e), ombocht(e)
  • draai, drèei(e)
  • knik
  • kronkel
  • kroemte
• Grönnegs:
  • krui
  • bocht
  • draai (oetsproak: drôi)
• Sallaans:
  • bochte
  • dreie
• Stellingwarfs:
  • bochte
• Tweants:
  • boch(t)
  • dreai, dreei
  • knik
• Veluws:
  • bocht(e)
  • drei

Boekweit

[disse mal bewarken]

• Achterhooks: bookweite
• Drèents:
  
  • boekweit(e), booukweit, boukwait
  • as diel van samenstelling ok: gritten-
• Grunnegs: boukwaait(e)
• Sallaands:
  
  • boekweite
  • bookweite (Stappest, Daeventer*)
  • weite (Gällemuden)

• Stellingwarfs: boekweit(e)
• Tweants: bookweait(e), bookweat(e), bookweit(e)
• Urkers:
• Veluws:
  
  • boeked, boekend (t meel heet: boeke(n)de meel of boeke(n)dmeel)
  • boekweit(e) (t meel heet: boekweitenmeel)
  • bökweite (Nunspeet*)
  • weite (Twelle)
  • as deel van samenstelling oek: grutten-

Boeren

• Nederlaands: boeren

• Achterhooks:
  • bölken (ni-jsassies veur kola: bölkwater)
• Drèents:
  • boeren, opboeren
  • bölken
• Grönnegs:
  • belken, bölken (verolderd)
  • boer lôten (maist broekt)
• Sallaans:
  • boern
  • bulkn
• Tweants:
  • bulk(e)n

Boerderij

[disse mal bewarken]

• Achterhooks: boerderi'je, boerderie
• Drèents:
  
  • boerderaai, boerderij(e)
  • boerenplaatse, boerenplaetse, boerenplaots
  • (boeren)spil, (boeren)spul
  • boerenstee
  • boerkerij(e)
  • gedoente
  • hofstee (kleine boerderije)
  • leggerij (grote boerderije)
  • plaats(e), plaets(e), plaots
  • wuilerij
• Grunnegs:
  
  • stee, ploats (algemain)
  • heerd (n bepoalde oard stee)
  • boerderij
• Sallaands: boerderi'je

• Stellingwarfs: boerderi'je, boerkeri'je of (boere)plaetse
• Tweants:
  
  • boerderiej(e)
  • ezegd as ene boetenof, of in ne boerskop woont: hee woont op n boer.
• Urkers: boerderije
• Veluws:
  
  • boerderie(je)
  • boerderi'je (Attem)
  • boerderije (Lieren)
  • boerieje (Doornspiek en Oldebroek)
  • boerenhuus (Terwolde)
  • plaotse (Nunspeet)
  • plaots (Niekark, Bunsjoten)
  • stee (Nunspeet, Putten e.u.)

• Oostfrais:
  
  • ploutse (Platduutske skriefwies: Plaatse)
  • boerderij (Platduutske skriefwies: Buurderee)
  • boerkerij (Platduutske skriefwies: Buurkeree)
  • boerenhoof (Platduutske skriefwies: Buurnhoff)

Boerenkool

• Nederlands: boerenkool

• Achterhooks: moos
• Drèents:
  • boerenkool
  • moes, moos, moens, mo(o)us (ok boeren-)
• Grönnegs: mous
• Oostfreisk:
  • mous (Platduutske skriefwies: Moos)
  • gruinkool (Platduutske skriefwies: Grönnkohl)
• Sallaans:
  • moes
• Stellingwarfs: boerekool, moes
• Tweants: moos
• Urkers: boerekool
• Veluws:
  • boere(n)kool
  • boere(n)moes (Une, Garder)
  • gelle kool (Putten; zoemerboerekool)
  • moes
  • moesmuis (Putten; stamppot boerekool)
  • toddenmoes (Hoenderloo)
  • zwartmoes (Harskamp)

Boermarke

• Nederlands:
  • boermarke
  • mark
  • (gemeenschappelijk) dorpsgebied

• Achterhooks: marke
• Drèents:
  • boermarke, -maarke, -markte
  • boerschap, -schop, -schup
• Grönnegs:
  • Hammerk of Hamrik* (Westerkertier, Hunzego, Fivelgo, Oldambt)
  • Boermande of Boermanje* (Westerwôlde)
  • Boermaarke* (Veenkelonien)
• Oostfreisk:
  • Hammerk
  • Hammer
• Sallaans:
  • boerschop
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • noaberschop
  • boerskop
• Urkers: ...
• Veluws: ...

* Dizze verschaaidene benoamens hebben niks te doun mit dialektverschillen, môr mit kultuurverschillen tuzzen de gebieden. Dit is verliekensboar mit t faait dat n onnatuurleke woonhoogte ien Grunnen n wierde nuimd wordt en ien Fraislaand n terp. Dit het niks te doun mit t Grunnegs en t Frais, môr wel mit t kultuurverschil tuzzen Grunnen en Fraislaand.

Boek

• Nederlands: boek

• Sallaans:
  • boek (mv.: buke)
• Tweants:
  • book (mv.: beuke)

Boodschap (informatie)

• Nederlands: boodschap

• Achterhooks:
  • bosskop Vb: A'j der ene houwt, brech dat de bosskop wal oaver
• Drèents:
  • bosschop, -schup, bood-, bös-
  • bod (bod doen, bod kriegen, op bod sturen)
• Grönnegs:
  • bosschop
  • bösschop
• Oostfreisk:
  • bösskup (Platduutske skriefwies: Böskupp)
• Sallaans:
  • bosschop / bosskop
• Stellingwarfs:
  • bosschop (klinkt as bosskop)
  • bestelling
  • tieding(e), tiedige, tiediging
• Tweants:
  • beskeed (meesttieds as antwoord)
  • bod
  • bosskop
  • tiejige, tieding
• Urkers: ...
• Veluws:
  • booschap
  • tiejige, tieng

Boodschap (inkopen)

• Nederlands:
  • boodschap
  • inkopen

• Achterhooks: bosskop
• Drèents:
  • bosschop, -schup, bood-, bös-
  • bestelling
• Grönnegs:
  • bosschop
  • bösschop
  • inkopen
• Oostfreisk:
  • bösskup (Platduutske skriefwies: Böskupp)
  • inkoop
• Sallaans:
  • bosskoppen
  • bosschoppen
  • bosschappen
  • booschappen
• Stellingwarfs: bosschop (klinkt as bosskop)
• Tweants:
  • meesttieds: "wat haaln"
  • bosskop (bosskopn haaln)
• Urkers: ...
• Veluws: booschap

Boomgaard

• Nederlands: boomgaard(e)

• Achterhooks: bongerd
• Drèents:
  • bongerd, bommerd
  • hof (bv appelhof)
• Grönnegs:
  • bomentoen(e)
  • appel-/abbelhof (allend as der appels gruien)
• Oostfreisk:
  • boumtoen/ beuwmtoen (Platduutse skriefwies: Boomtuun)
• Sallaans:
  • bongerd
  • boomgaard/-tune
• Stellingwarfs: boomgaorde
• Tweants:
  • bongerd
  • boomgoard
• Urkers: ...
• Veluws: bo(e)ngerd

Boomstronk

• Nederlands: boomstronk
  • Drèents: boomstronk(e)
  • Grönnegs: stranpel (ook schreven as strampel, omreden t zo oetsproken wordt)
  • Stellingwarfs: boomstronk(e)
  • Tweants: stobbe(n) (vergeliek t Engelse stub)

Boos

• Nederlands: boos

• Achterhooks:
  • helleg
  • gifteg
  • kwoad
  • mietereg
  • köppig
• Drèents:
  • boos beus, beuze
  • donders
  • gallig
  • grel
  • hellig
  • hels
  • kils, kils in de kop
  • krang(e)
  • kwaod
  • lillek
  • obstinaot, obsternaot
  • pikantig
  • rebels
  • roeg, roeg in de kop
  • rouwzinnig, rozinnig
  • verbraand
  • vergreld
  • verkeerd, de kop verkeerd hebben, verkeerd wezen
  • voel
• Grönnegs:
  • bremsterg
  • lèlk
  • kwoad
  • vaals
  • vergrèld
  • voel
• Oostfreisk:
  • kwoud (mit staarke diftong [kwoued]; Pdt: quaad)
  • lelk
  • filaineg (Pdt: fileenig)
  • vergrelt (pdt: vergrellt)
• Sallaans:
  • hellig
  • giftig
  • kwoad
  • lillek
  • obsternoat
  • gallig
  • voel
  • hels
• Stellingwarfs:
  • kwaod
  • lillek
  • verkeerd, de kop verkeerd hebben, verkeerd wezen
• Tweants:
  • hellig
  • krang (in de kop) (teegndroads)
  • lellek (in de kop)
  • vergreld
  • gék in de kop (totaal boetn zikzelf van helligheaid)
• Veluws:
  • hellig
  • leed
  • kwaod
  • boos
  • lillijk
  • verkeerd*
  • on(g)deugend

Bord

• Nederlands: (etens)bord

• Achterhooks:
  • telder (um van te etten)
  • bröt/bret (as in plaat: hee hef n bröt/bret veur de kop)
• Drèents:
  • börd, bord
  • teller, telder (verolderd)
• Grönnegs:
  • bred
  • bôrd (verhollaandst)
  • telder (nait meer ien gebroek)
• Oostfreisk: bred (Platduutske skriefwies: Bredd)
• Sallaans:
  • teller /telder
  • bö(r)d
• Stellingwarfs: bod
• Tweants:
  • teller/telder/tealder/teelder
• Urkers: ...
• Veluws:
  • (etens)bord
  • telder , teller (verouwerd)
  • taljoor, teljoor (Uddel; verouwerd)

Bot

• Nederlands:
  • bot
  • been

• Achterhooks: ...
• Drèents:
  • bot(te)
  • bonk(e)
  • knaok(e), knaokel, knaoken, knoke
• Grönnegs: bonk(e)
• Sallaans:
  • bot (mv.: butte)
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • been (bv. NL: Kippenpoot = hennenbeentje)
• Urkers: ...
• Veluws: ...

Boterham

Nederlands: boterham Achterhooks: pläk brood of stoet botteram Drèents: brokkie(n) brukkie(n) brug(ge) brogge brögge stoetbrugge plakkie(n) stoete Grönnegs: brog(ge) stoetje stutebrog homstôk Oostfreisk: stoetje (Platduutske skriefwies: Stuutje) broodje boll(e) Sallaans: stoete broochie(n) / brööchie(n) bot(t)eram Stellingwarfs: boltien brotien broggien

Tweants: pläkken of sniej stoet(e) (algemeen gebroekt) vlak stoet (Geesters) brugge (Riesns), bruw (Oost-Twents) Urkers: ... Veluws: brukjen, brukkien brogge botteram broodje(n), breudje(n), breugie(n) plassien pille

Box

• Nederlands: box

• Achterhooks: loophekke
• Drèents:
  • box
  • loophek(ke)
• Grönnegs: loophek
• Oostfreisk: loopgitter
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: box
• Tweants:
  • loophek, ~rek
• Urkers: loopekke
• Veluws:
  • looprek(ke)
  • loophekke (Doornspiek, Nunspeet)
  • box
  • boxe (Epe, Vaossen, Wenum-Wiesel)

Braam (vrucht)

• Nederlands: braam

• Achterhooks:
  • brummel
  • brömmel
  • broam
• Drèents:
  • brummel
  • braom
• Grunnegs:
  • brommel
  • brummel (WEV)
• Oostfreisk:
  • broemelbei/-beer (Platduutske skriefwies: Brummelbeei/-beer)
• Sallaans:
  • brummel
• Stellingwarfs:
  • brummel
  • brommel*
• Tweants:
  • brummel
  • brömmel
• Veluws:
  • brummel
  • brommel*
  • breum(el)*

Braam (oneffenheid)

• Nederlands:braam

• Achterhooks:
  • broam
• Drèents:
  • braom
• Grönnegs:
  • broam
  • droad
• Sallaans:
  • broam
• Oostfreisk: groat (Platduutske skriefwies: Graat)
• Tweants:
  • broam
  • aal(ke)

Breien

• Nederlands: breien
• Drèents:
  • breien
  • pennen
  • strikken
• Grönnegs:
  • knovveln
  • prikken
• Sallaans:
  • breei'n

Brievenbus

• Nederlands: brievenbus

• Achterhooks: breevenbus
• Drèents: brievenbus(se) (ok breven-)
• Grönnegs:
  • klipgat (ien deur)
  • braivenkaast(e) (lös)
  • de post (bv. Hest al bie de post keken?)
• Oostfreisk: braif-/breeifkast (Platduutske skriefwies: breevkast)
• Sallaans:
  • brie'mbusse
  • brievenbusse (brie-mbusse)
• Stellingwarfs: brievebusse, brievenbusse (klinkt as brie-mbusse)
• Tweants:
  • breevnbus(se), breewnbusse *
  • de busse
  • glieve
• Urkers: ...
• Veluws:
  • breve(n)bus(se)
  • brieve(n)bus(se)
  • bus (Une)
  • gleuve (Vaossen)

Broek (kleding)

• Nederlands: broek

• Achterhooks: bokse
• Drèents:
  • bokse(m)
  • broek, brook
  • hoos, hoze (VK)
• Grönnegs:
  • boksem
  • bukse (WEV)
• Oostfreisk: buks (Platduutske skriefwies: Büx)
• Sallaans:
  • bokse
  • broeke (Nijverdal)
• Stellingwarfs: bokse
• Tweants: boks(e)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • broek
  • brook (Doornspiek, Nunspeet)
  • bokse (Oost-Veluws)

Broekzak

• Nederlands: broekzak

• Achterhooks:
  • tes(se)
  • tuk
• Drèents:
  • buus, buze
  • boksembuus
  • nao(d)zak, naozik, naozuk
• Grönnegs: buuts(e) (ook bie aandere klaidenstokken)
• Oostfreisk:
  • buus (Platduutske skriefwies: Büs)
  • buksentask(e) (Platduutske skriefwies: Büxentask(e))
• Sallaans:
  • tuk
  • buze
  • buuste
• Stellingwarfs: buze
• Tweants:
  • tuk
  • taske
  • noasek (verbastering van noadzak, meesttieds in kleardracht)
• Urkers: diezek
• Veluws:
  • broek-, brook-, boksezak
  • tässe, stèèkzak (Klanenbeek)
  • buse (Terwolde)

Broeierig

• Nederlands:
  • broeierig
  • benauwd

• Achterhooks:
  • breuiereg
• Drèents:
  • brapsig
  • brödsig
  • bruiig, bru(u)ierig
  • geil
  • gruizaam (ok greui-, -zam, -zaom)
  • hetsig
  • huiig
  • mats
  • morsig, móssig, mósserig
  • smoel, smool
  • smoezig
  • sof
• Grönnegs:
  • bruier(e)g
    • Ien Oost Grönnen oetsproken as [bröjerg]
    • Ien West Grönnen oetsproken as [braüjerg] zo as de Nederlaandse "ui"
  • bak, baak
  • klamsk (letterlieks Nederlaands: plakkerig/drukkend)
• Sallaans:
  • bruierig
  • breuierig
  • klam(me)
• Stellingwarfs: bru(u)ierig
• Tweants:
  • benauwd
  • klam
  • plakkerig
  • bröaierig
• Urkers: ...
• Veluws:
  • breuierig
  • moekerig weer (drukkend, loommakend weer)

Broer

• Nederlands:
  • broer
  • broeder (ouderwets)

• Achterhooks:
  • breur
  • bruur (umgeaving Dinsper)
• Drèents:
  • breur, brèur, bruier (KVD, VK, ZOV), bruur (ZOV)
  • broeder, brouder (formeel)
• Grönnegs:
  • bruier
    • Ien Oost Grönnen oetsproken as [bröjer]
    • Ien West Grönnen oetsproken as [braüjer] zo as de Nederlaandse "ui"
  • bruur, breur (WEK)
• Oostfreisk:
  • bröjer/breier (ien t westen; Platduutske skriefwies: Bröer)
  • broer (overg; Platduutske skriefwies: Bruur)
• Sallaans:
  • breur
  • bruur
• Stellingwarfs: breur (Kop van Oaveriessel), bruur
• Tweants:
  • breur
• Urkers: ...
• Veluws:
  • breur
  • bruur

Brood

• Nederlaands: brood

• Achterhooks:
  • brood
  • stoet
• Drèents: stoet(e)
• Grönnegs:
  • stoede (VEK)
  • stoete (Reiderlaands)
  • stoet (overg)
• Oostfreisk:
  • brood
  • stoet (Platduutske skriefwies: Stuut)
• Sallaans:
  • stoete
• Stellingwarfs:
  • brood
  • bolle
  • brogge
  • stoete
• Tweants:
  • stoet(e) (soortnaam) (bv. 's Middeagns doo'w stoete etn)
  • stoetn (vuurwarp) (bv. Loopt eawn noar n bakker hen, en koopt eawn nen stoetn)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • brood
  • stoete
  • brooi (Scharpenzeel e.u.)

Brug

• Nederlaands: brug, loopplank

• Achterhoeks: brugge
• Drèents:
  • brog(ge), brug(ge)
  • bat (KVD, MD, ZOV), batte (ZOV, ZWN, VK), badde (VK), batting (ZWZ), badding (ZWZ) - een plaanken broggien, lös of vaste, vake in de veengebieden
  • til (ZOZ, KVD), tille (ZWZ) - veur een plaanken broggien
• Grunnegs:
  • brog, brug(ge)
  • badde
  • til - veur een plaanken brog
• Sallaans:
  • brugge
• Stellingwarfs: brogge
• Tweants:
  • brugge (algemeen)
  • spikke (loopplaanke, oawer sleute en venne)
  • voonder (loopplaanke, oawer sleute en venne)
  • batting (Vjens)*
• Veluws: brog(ge), brug(ge)

*'Meestal was [de timmerwaaikplaase] 'n hölt'n löösie, de schaafboanke in de midd'n en òn wierskoant'n vòn de boanke 'n paa oole battings um waaver hèn te loop'n, wònt ne vloor zat t'r aait neit in'. Uut 'Timer'n in vroeger dääge', in Eshuis e.a. (1989), Vjenneproot

Bruiloft

• Nederlands:
  • bruiloft

• Achterhooks:
  • brulfte
  • broedlacht(e)
  • brulluf
• Drèents:
  • brandewien (Rune)
  • brulfte (ZOZ, ZWN, ZWZ)
  • brulof (ZOZ, ZOV)
  • bruloft (Noord-Drenthe, ZOZ, ZOV)
  • brulofte (ZWZ)
  • hochtied (ZOV)
  • trouw (ZWZ, ZOZ)
  • wasschup/-schop/-schöp (ZOZ, ZOV, MD)
• Eemslenner Plat: Höchtied
• Grönnegs:
  • bruloft
  • traauwerij
  • höchttied (VEK, WEV)
• Oostfreisk: Hochtied
• Sallaans:
  • brulfte
  • bruulfte
  • tro(u)weri-je
• Stellingwarfs:
  • brulfte
  • brulloft
• Tweants:
  • brulft(e)
  • trouwerieje
• Urkers: ...
• Veluws:
  • brulft(e)
  • trouwerie(je)/trouweri-j(e)

Brutaal

• Nederlands:
  • brutaal

• Achterhooks:
  • frech
• Drèents:
  • strebaant (ok stra-, -bant)
  • bretaol, brutaal, priktaol, pertaol
  • astra(a)nt, akstrant, astrantig, ekstra(a)nt, apstrant, astrakt
  • bal, pal
  • bol(t)
  • bols
  • frech (ZOV)
• Grönnegs:
  • astrant
  • strabant
  • mit n grode mond
• Tweants:
  • astraant (oolderwets, hoaste nich mear broekt)
  • brutoal, brutaal
• Veluws: strabant*

Buik

• Nederlands:
  • buik
  • pens (negatief)

• Achterhooks:
  • boek/buuk
  • pens
• Drèents:
  • boek, buuk
  • balg (informeel)
  • knapzak
  • lief
  • mars
  • pens, pèens, pèenze, ponse (informeel)
  • romp
• Grunnegs:
  • lief
  • pokkel (negatief, bv. "Hai het n dikke ~")
  • buuk, boek (oet t Nederlaands, t woord bestaait wel môr wordt aigelks nait broekt)
• Sallaands:
  • boek
  • ballig (meer as 'romp')
  • peanze (informeel)
• Stellingwarfs: boek, buuk
• Tweants:
  • boek
  • balg
  • penze
  • töater(d) (negatief)
• Urkers:
  • buk
  • pins
• Veluws:
  • buuk, boek, beuk
  • lief, leef
  • pens, penze
  • balg (Oost-Veluws)
  • mage (Vaossen)
  • räpe (Attem)

Buiten

• Nederlands: buiten
• Achterhooks:
  • boeten (noordoost), buten (zuudwest)
• Drèents: boeten, buten
• Grönnegs:
  • boeten, buten (WEK)
  • oeter- (verolderd; ien konstruksies as oeterdieks (buitendijks), oeterbaintje (buitenbeentje), ezw.)
• Oostfreisk:
  • ruten (Platduutske skriefwies: ruten)
  • boeten (Platduutske skriefwies: buten)
  • oeter- (Pdt sw: uter-; in konstruksjonen as oeterdieks uzw.)
• Sallaans:
  • buutn
• Stellingwarfs: buten
• Tweants: boetn

Bunzing

• Nederlands: bunzing

Achterhooks: ulk Drèents buusling (algemien) beu(i)nzelk, bunzelk (MD) beuinzelk, beunzeling, bunzel (KVD, ZOV) buunsling, buunzeling, buunzik, buunze (MD, ZOZ, ZWN) buzelk (ZOZ) buzelink, buzink, buunzi(n)k, buunzing (ZWZ) meerten mutte ulk Grunnegs: ulk (ook broekt om t Nederlaandse bah! oet te drokken) bunzel (ook broekt veur aine dij stinkt) mud Stellingwarfs: beuzeling (algemien) mudde (Ooldemark en De Kuunder) beuzik (Gieteren)

Veluws: bunzing bunzig (Elburg) bunzik (Nunspeet) bunsem (Putten, Bunsjoten, Barreveld, Lunteren, Harskamp) bulzing (Emst, Waopenvelde Une, Vaossen) bulzink (Nunspeet) bulzik (Attem, Heerde, Elburg) ulk (Apeldoorne) Sallaans: ulk beunzik (Veno) beuzeling (Blokziel) buzik (Wannepervene) bunseling (Ommen) bulsing (Ommen) bulsink (Ommen en Niej-Heeten) bulsik (Ommen, Dalsen, Asselt, Kampen, Windesheim en Wieje) bunzing (Zwolle, Kampen en Dèventer) Tweants: ulk

• Een ulk is in 't Drèents wieder ok een viesterd (iene mit smerrige gewoontes; vandaor ok zo zwart as een ulk) en een frabbe (een aorig, mar ok ondeugend kiend: vake ulkie(n) enuumd).

• Op Koekange (Drenthe) hej een straote die Ulk het in een wiek mit dierennamen.

• In 't Selterfries, 't Fries det ze in Noordwest-Duutslaand in een paar dörpen praot, het 't diertien ok ulk.

Buur

• Nederlands: buur

• Achterhooks: noaber, mv. noabers (mangs ook noawas)
• Drèents:
  • buur(man/vrouw(e))
  • naober
• Grönnegs:
  • noaber
  • naiber
  • noaberske/naiberske (buurvrouw)
    • Van oosprong verwees allend t dail -ber noar buur as letterliekse vertoalen. t Dail "noa" betaikent "dicht bie" (zai ook t Duutse "in der Nähe" = "in de buurt"). "Noaber" kin den ook letterlieks vertoald worden as "nabuur" (naburig persoon).
  • buur (verhollaandst)
• Oostfreisk: nouber (Platduutske skriefwies: Nahber)
• Sallaans: noaber, boer
• Stellingwarfs:
  • buur(man/vrouw(e))
  • naober
• Tweants:
  • noaber, mv. noabers (mangs ook noawas. Vuural op n boer nog gebroekt)
  • buurleu, buurman, buurvrouwe)
• Urkers: ...
• Veluws: buren

De taalwiezers en et woordenbook
Nedersaksische taalwiezers Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen Nedersaksisch woordenboek A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z